Sosyal dışlanma, depresyon ve materyalizmin kompulsif satın alma üzerine etkisi

Abstract

Tüketim, diğer birçok olgu gibi sürekli değişim gösterebilen bir kavramdır. Tüketici davranışları da değişen tüketim kültürüyle ve sosyal, psikolojik, ekonomik, kültürel etkenler ile şekillenmektedir. Kişilerin depresif bir ruh haline sahip olması, çevresi tarafından dışlanması ve materyalist eğilimler göstermesi, onları takıntı haline dönüşen, kontrol edilemeyen ve süreklilik arz eden bir satın alma dürtüsü yaşatarak kompulsif satın alma davranışına yöneltebilmektedir. Bu durum pazarlamacılar açısından olumlu gibi gözükse de tüketiciler için yüksek oranda borçlanma, iş, aile ve sosyal hayatta ciddi sorunlar, daha derin psikolojik sorunlar gibi birçok risk içermektedir.Bu çalışmanın amacı, tüketicilerin sosyal dışlanma, depresyon ve materyalist eğilimlerinin birbirleri ile ilişkisini ve kompulsif satın alma üzerindeki etkisini ölçmektir. Bu amaç doğrultusunda oluşturulan anket formu, çalışmanın örneklemini oluşturan Ankara'da yaşayan 18 yaş üstü olan 301 kişiye uygulanmıştır. Ulaşılan verilerin analizinde IBM SPSS 20.0 istatistik paket programı kullanılmıştır. Yapılan basit ve çoklu regresyon analizlerinin sonucuna göre kişilerin sosyal olarak dışlanması ve materyalist eğilimler göstermesi kompulsif satın alma davranışını anlamlı, pozitif bir şekilde etkilemektedir. Depresyon değişkeni ise tek başına kompulsif satın almayı pozitif yönde etkileyebilse de sosyal dışlanma ve materyalizm ile aynı anda gerçekleştiğinde kompulsif satın alma üzerinde anlamlı bir etkisinin olmadığı görülmektedir.

Consumption, like many other phenomena, is a concept that can change constantly. Consumer behavior is also shaped by the changing consumption culture and social, psychological, economic and cultural factors. Having a depressive mood, being excluded by their environment, and showing materialistic tendencies can lead them to compulsive buying behavior by experiencing an uncontrollable and continuous buying impulse that turns into an obsession. Although this situation seems positive for marketers, high debt for consumers; It includes many risks such as serious problems in work, family and social life, and deeper psychological problems.The aim of this study is to measure the effect of consumers' social exclusion, depression and materialistic tendencies on each other and on compulsive buying. The questionnaire form created for this purpose was applied to 301 individuals over the age of 18 living in Ankara, which constitutes the sample of the study. IBM SPSS 20.0 statistical package program was used in the analysis of the obtained data. According to the results of simple and multiple regression analyzes, social exclusion of people and showing materialistic tendencies significantly affect compulsive buying behavior. Although the depression variable alone can affect compulsive buying, it does not seem to have a significant effect on compulsive buying when combined with social exclusion and materialism.