IFRS 9 kapsamında beklenen kredi zarar karşılığının finansal olmayan işletmelerin kârlılığı üzerindeki etkisinin analizi ve BİST 50 üzerinde bir uygulama

Abstract

Bu çalışmanın amacı, Uluslararası Muhasebe Standartları Kurulu (IASB) tarafından 24.07.2014 tarihinde güncel versiyonu yayımlanan `IFRS 9: Finansal Araçlar` Standardın kredi zararlarına ilişkin getirdiği yeniliklerin finansal olmayan işletmelerin finansal raporlama sürecindeki etkisinin araştırılmasıdır. Bu doğrultuda bu çalışmada dört farklı analiz gerçekleştirilmiştir. Bu analizlerden ilki beklenen kredi zararı modelinin uygulamasının finansal olmayan işletmelerin faaliyet karlılığı, varlıkların geri kazandırma gücü ve beklenen kredi zararı/dönem net karı üzerindeki etkisinin incelenmesidir. Çalışmada ikinci olarak modelin kazanç yönetimi uygulamalarına neden olup olmadığı incelenmiştir. Bunun için analize konu işletmeler Larcker-Richardson modeli kullanılarak incelenmiştir. Çalışmada üçüncü olarak beklenen kredi zararı modelinin uygulanmasının araştırmaya konu şirketlerin finansal tablolarında sektörel düzeyde karlılık oranları ve kazanç yönetimi uygulamalarına ilişkin bir eğilim yaratıp yaratmadığı anlaşılmaya çalışılmıştır. Çalışmada son olarak ise, gerçekleşen kredi zararı ve beklenen kredi zararı modeli ile ayrılan karşılıkların işletmelerin net karlılığına oranları incelenmiştir. Son analiz yardımıyla hangi modelin araştırma konusu işletmelerin karlılık oranları üzerinde daha fazla etkiye sahip olduğunun anlaşılması amaçlanmıştır. Bu araştırma esnasında BİST 50'de yer alan ve finansal olmayan (hizmet, üretim vb.) 32 adet işletmenin finansal tablolarından faydalanılmıştır.

The aim of this study is to investigate the effect of the innovations brought by the `IFRS 9: Financial Instruments` Standard, which was published by the International Accounting Standards (IASB) on 24.07.2014, on the financial reporting process of non-financial enterprises. Accordingly, four different analyzes were carried out in this study. The first of these analyzes is to examine the effect of the application of the expected credit loss model on the operating profit of non-financial enterprises, the recovering power of assets and expected credit loss/net profit for the period. Secondly, the study examined whether the model causes earnings management practices. For this purpose, the enterprises subject to the analysis were examined using the Larcker-Richardson model. Thirdly, it has been tried to understand whether the application of the expected credit loss model creates a trend regarding the profitability ratios and earnings management practices at the sectoral level in the financial statements of the companies that are the subject of the research. Finally, the ratios of incurred credit loss and expected credit loss model to the net profitability of the enterprises were examined in the study. With the help of the last analysis, it is aimed to understand which model has more impact on the profitability ratios of the researched enterprises. During this research, the financial statements of 32 non-financial (service, production, etc.) companies in BIST 50 were used.