Kapı ağası Gazanfer Ağa'nın Anadolu'da yaptırdığı mimarî eserler

Abstract

16. yüzyılın ikinci yarısında yaşanan politik organizasyonlar sonucu güç ve itibar kazanan kapı ağalarının önemli bir temsilcisi olan Gazanfer Ağa'nın Anadolu'da inşa ettirdiği mimarî eserler, dinamik bir süreci teşkil eden Osmanlı mimarlık tarihi içerisinde önemli bir yere sahiptir. Bu dönemde yaratıcı hamlelerin sonucu olarak karşımıza çıkan bu mimarî eserler bir taraftan bulundukları kentlerin ayırt edici mimarî unsurları diğer taraftan da bu kentlerin tamamlayıcı simgesel unsurları olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu tez, tarihsel süreç boyunca geleneksel patronaj sistemi ile şekillenen mimarlık faaliyetlerinin kapı ağası Gazanfer Ağa'nın üstlenmesi ile ulaştığı boyutu kavramayı amaçlamaktadır. Aynı zamanda bu eserlerin kentsel alandaki statüsünü belirleyerek bunların kültürel ve mekânsal etkileşimlerini incelemeyi ve Osmanlı mimarî birikimine olan katkılarını belirlemeyi amaçlamaktadır. Yapıların, kimlik, imge, temsil, işlev gibi özellikleri belirlenerek, şehrin görünürlüğüne etkileri, sanat tarihi çalışmalarına katkıları açıklanmaya çalışılarak Gazanfer Ağa'nın içerisinde bulunduğu mimarî faaliyetler analiz edilmiştir.

Architectural buildings built in Anatolia by Gazanfer Ağa, an important representative of the gatekeepers who gained power and prestige as a result of the political organizations in the second half of the 16th century, have an important place in the history of Ottoman architecture, which constitutes a dynamic process. These architect works that appeared as a result of creative moves during this period are the distinctive architect elements of the cities they are in, on the other hand appear as complementary elements of these cities. This thesis aims to grasp the dimension reached by the door master Gazanfer Agha which is based on the architectural activities shaped by the traditional patronage system throughout the historical process. At the same time, we aim to determine the status of these works in the urban area and examine their cultural and spatial interactions and its contributions to ottoman architect accumulation. Gazanfer Agha's intellectual activities were analyzed by determining the properties of structures such as identity, image, representation, function, and by trying to explain the effects on the visibility of the city and its contributions to art history studies.