19.yüzyıla ait yeni bir Maḳtel-i Hüseyin nüshası (Dil özellikleri- metin-dizin)

Abstract

XIII. yüzyılda Anadolu'ya yıllarca sürecek göçler ile Anadolu Türkleşmiş ve yeni bir dönem ortaya çıkmıştır. Bu dönem, Oğuz temelinde gelişen Eski Anadolu Türkçesidir.XV. yüzyıl Osmanlı Türkçesine geçiş döneminde Arapça ve Farsça unsurlar yazı dilini etkilemeye başlamış zamanla Arapça ve Farsça unsurların arttığı görülmüştür. Bu durum Eski Anadolu Türkçesinden uzaklaşılmasına neden olurken XX. yüzyıl başlarında da yerini Türkiye Türkçesine bırakmıştır. `Kitâb-ı Meğâzî` olarak adlandırılmış olan eser iki metinden oluşmaktadır. Bu yüksek lisans tez çalışmasında ise `Kitâb-ı Meğâzî`nin içerisinde bulunan ilk metin incelenecektir. Bu ilk metin başlıksız olarak kaydedilmiş olan bir `Maḳtel-i Ḥüseyin` nüshasıdır. Müellifin, eseri 763 (M 1362) yılında yazdığı bilgisi metinde verilmiştir. Metnin sonunda ise Veliyûddin bin Ahmed ve 1272 (M 1855) tarihi not düşülmüştür. Bu bilgilerden yola çıkarak Hicri 763 telif, Hicri 1272'de istinsah tarihini göstermektedir. Kitâb-ı Meğâzî, Milli Kütüphane El Yazmaları, Nadir Eserler Bölümünde `06 Mil Yz A 6162/1` yer numarasıyla kayıtlıdır. Harekeli nesih ile yazılmış olan eserin öncelikle çeviri yazı alfabesine aktarımı yapılmıştır. Yazım özellikleri, dil özellikleri ve dizin çalışması yapılmıştır. Maktel türü ve gelişimi hakkında bilgi verilmiştir. Sonuç bölümü hazırlanmış ve tezin sonunda orijinal metnin kopyaları yer almıştır. Daha önce dil özellikleri, imlası ve söz varlığı incelenmemiş olan bu metnin Eski Anadolu Türkçesi ve Osmanlı Türkçesi çalışmalarına katkı sağlayacağı düşünülmektedir.Anahtar Kelimeler: Osmanlı Türkçesi, Maktel, Kerbela

XIII. Anatolia became Turkish and a new era emerged in the 19th century with years of migration to Anatolia. This period is the old Anatolian Turkish, which is developed on the basis of Oğuz.XV. ın the period of transition to 19th-century Ottoman Turkish, Arabic and Persian elements began to influence the writing language, and over time, Arabic and Persian elements were seen to increase. This causes it to be moved away from the old Anatolian Turkish, while XX. In the early 19th century, he left his place in Turkish Turkey.The work, which is called `Kitâb-ı Megâzî`, consists of two texts. In this graduate thesis study, the first text contained in the `Kitâb-ı Megâzî` will be examined. This first text is a copy of a `Maḳtel-i Ḥüseyin`. His work was written in the text in 763 (M 1362). At the end of the text, the date of the Veliyûddin bin Ahmed and 1272 (M 1855) was dropped. Based on this information, Hicri 763 copyright shows the date of the invasion in Hicri 1272. It is a product of the transition period from the old Anatolian Turkish to the Ottoman Turkish.The work written with vowel point naskh was primarily changed into translation written alphabet. Spelling, language rules and index were studied. It was informed about type of maktel and its development. The result section has been prepared and copies of the original text at the end of the thesis are included. This text, which has not been studied before, has been considered to contribute to the work of the former Anatolian Turkish and Ottoman Turkish.Key Words: OttomanTurkish, Maqtal, Karbala