İş güvenliği kültürünün oluşturulmasında tasavvuf ilminin pozitif katkısı

Abstract

Her yıl yaşanan iş kazaları nedeniyle binlerce insan yaşamını kaybetmektedir. İş kazalarını önlemek için çok fazla yasal ve kurumsal düzenleme yapılmasına rağmen, istatistik sonuçlarını incelediğimizde başarıya ulaşıldığını söylemek mümkün değildir. Bu bize sorunun yalnızca `teknik` boyutuyla ele alınmasının kâfi olmadığını, `insan` faktörünün de ciddi bir biçimde dikkate alınması gerektiğini düşündürür. Son yıllarda çalışma hayatında iş kazalarının önlenmesi için alınacak tedbirlerde `insan` faktörü ön plana çıkmaktadır. İş kazalarının önlenmesi için `iş güvenliği kültürü` nü oluşturmak birinci öncelik olmalıdır.Tasavvuf, manevî bir eğitimdir. İslâm dininin `ihsan` boyutunu ve insanın terbiyesini merkeze alır. İnsanın iç dünyasında erdemli ve ahlâklı olma, faziletli davranma gibi arayışlarının tezahürü olan tasavvuf, bu kavramları tecrübe ile uygulaması yönüyle hayatı düzenleyen bir disiplin olarak kabul görmüştür. Tasavvuf kısaca `güzel ahlâk` olarak da tarif edilir. İş hayatında karşılaşılan ahlâkî bozukluklar, yasal gerekliliklerin tam olarak uygulanmaması, yöneticiler ile çalışanlar arasındaki iletişim kopuklukları ve çalışanların sorumluluk almak istememeleri gibi sorunların ortaya çıkışı bize tasavvufta önem kazanan ahlâk, birlik, adâlet ve fütüvvet gibi kavramların toplum yaşamımızdaki eksikliklerini düşündürmektedir. İşletmelerde güvenlik kültürü bilincinin oluşturulması, sürdürülmesi ve güvenli davranışın tüm çalışanlara aktarılabilmesi güçlü bir liderin önderliğinde mümkündür. Bu çalışmanın amacı, `hizmetkâr lider`in iş güvenliği kültürüne etkisini vurgularken iş kazalarının önlenmesi ve iş güvenliği kültürünün yerleştirilmesini sağlamaktır.Anahtar Kelimeler: İş Kazası, İş Güvenliği Kültürü, Tasavvuf, Fütüvvet, Fetâ, Hizmetkâr Liderlik

Thousands of people die every year due to work accidents. Although many legal and institutional arrangements have been made to prevent work accidents, it is not possible to say that success has been achieved when we examine the statistical results. This shows us that it is not enough to deal with the problem only with the `technical` dimension, and the `human` factor should also be taken seriously. In recent years, the `human` factor has come to the fore in the measures to be taken to prevent occupational accidents in working life. Creating a `work safety culture` should be the first priority for the prevention of occupational accidents.Sûfism is a spiritual education. It centers on the `bestowal` dimension of our religion and human education. Sûfism, which is the manifestation of man's search for being virtuous, moral and virtuous in his inner world, has been accepted as a discipline that organizes life in terms of applying these concepts with experience.The emergence of problems such as moral disorders encountered in business life, the incomplete implementation of legal requirements, the lack of communication between managers and employees and the unwillingness of employees to take responsibility make us think about the deficiencies of the concepts of morality, unity, justice and futuwwa in Sûfism in our social life. It is possible under the leadership of a strong leader to create and maintain the awareness of safety culture in enterprises and to transfer safe behavior to all employees. The purpose of this study, while emphasizing the effect of `servant leader` on safety culture, is to prevent occupational accidents and to ensure the establishment of safety culture.Key Words: Work Accident, Safety Culture, Sûfism, Futuwwa, Fata, Servant Leadership