Aziz Nesefi'ye ait Maksad-ı Aksa isimli eserin tasavvufi görüşleri

Abstract

ÖzetBu çalışmada Azîz bin Muhammed en-Nesefî'ye ait Maksad-ı Aksâ isimli eserin tasavvufî görüşlerine yer verilmiştir. Eserini Allah-âlem-insan olmak üzere üç temel konuda kaleme alan Nesefî, görüşlerinin çıkış noktasını Kenz-i mahfi hadisine dayandırmıştır. Nesefî, mensubu olduğu vahdet-i vücud düşüncesi kapsamında üç konuya dair görüşlerini izah ettiği Maksad-ı Aksâ isimli eserinde öncelikle; Tanrı'nın zâtı, isim ve sıfatları, fiilleri başlığı altında ilahiyat alanını ele almaktadır. Böylelikle Nesefî Tanrı'nın bilinmesinin mümkün olup olmadığı şâyet bilinmesi mümkünse nasıl bilineceğine dair mühim soruna bir bakıma cevap vererek eserini mârifetullah merkezli bir şekilde ele almıştır. İnsanın asıl gayesinin bu hakiki bilgiye ulaşmasıyla gerçekleşeceği görüşüne sahip olan Nesefî'nin özellikle insan-ı kâmil düşüncesine yönelik görüşleri eserde büyük bir öneme sahiptir. Ayrıca tasavvuf düşüncesinde yer alan konuların kapsamlı bir şekilde açıklandığı Maksad-ı Aksâ isimli eserde müellifin görüşlerinin daha iyi anlaşılabilmesi için bu çalışmada, Nesefî'nin yaşadığı dönem her sahada ayrı başlıklar altında incelenmiştir. Akabinde özellikle eserin bilgi, varlık ve ahlak teorisi üzerine olan görüşleri ve son olarak eserin transkripsiyonlu metnine yer verilerek böylesine önemli bir eser tasavvuf literatürüne kazandırılmak istenmiştir.

AbstractIn this study, the mystical views of Azîz bin Muhammed en-Nesefî's work named `Maksad-ı Aksâ` are given. Nesefi, who wrote his work on three basic subjects: Allah - the world - human, based his views on the hidden treasure (Kenz-i mahfi) hadith. Nesefî, in his work named Maksad-ı Aksâ, in which he explains his views on three subjects within the scope of the idea of unity of existence, of which he is a member. It deals with the field of theology under the title of God's essence, names and attributes, and actions. Thus, Nasefi dealt with her work centered on marifetullah by answering the important question of whether it is possible to know God or not, if it is possible to know, how to know it. Nesefî, who has the view that the main purpose of man will be realized by reaching this real knowledge, especially his views on the idea of the perfect human being (ınsan-i kamil) have a great importance in the work. In addition, in this study, in order to better understand the views of the author in the work named `Maksad-ı Aksâ`, in which the subjects in Sufi thought are explained in detail; the period in which Nesefi lived has been examined under separate headings in each field. Subsequently, it was aimed to bring such an important work to the Sufi literature by including the views of the work on the theory of knowledge, existence and morality, and finally the transcripted text of the work.