Para politikası ve döviz piyasası baskısı: Karşılaştırmalı bir uygulama

Abstract

Bu tez çalışmasında Döviz Piyasası Baskısı olgusu, para politikası ile ilişkisi ve Döviz Piyasası Baskısı'nın belirleyicileri bağlamında ele alınmaktadır. Para politikasının Döviz Piyasası Baskısı'nı sönümlendirme etkisi FOF (ulusal ve uluslararası faiz oranları arasındaki fark) ve YKB (yurtiçi kredi büyümesi) değişkenleri ile VAR analizi ve Panel ARDL yöntemleri uygulanarak incelenmektedir. Bu analiz seti için inceleme dönemi 2001:12-2018:12 aralığını ve BRICS (Çin hariç Türkiye dâhil) ülkeleri ve seçili Doğu Avrupa ülkelerini kapsamaktadır. Döviz Piyasası Baskısı'nın belirleyicileri ise Türkiye ve seçili Doğu Avrupa ülkeleri için, farklılaşan periyotlarda, ARDL ve NARDL yöntemleriyle analiz edilmektedir. VAR analizi sonuçları para politikası argümanlarının BRICS ülkelerinde, Doğu Avrupa ülkelerine nispetle daha fazla etkili olduğuna işaret etmektedir. Para politikası ve Döviz Piyasası Baskısı arasındaki ilişki Panel ARDL yöntemiyle incelendiğinde uzun dönemde Faiz Oranları Farkı'nın (FOF) artırılmasının Döviz Piyasası Baskısı'nı sönümlendirdiği, Yurtiçi Kredi Büyümesi'nin ise anlamlı bir sonuç vermediği görülmektedir. Kısa dönemli etkiler açısından Faiz Oranları Farkı ve Yurtiçi Kredi Büyümesi anlamlı sonuçlara işaret etmemektedir. Döviz Piyasası Baskısı belirleyicilerinin ARDL ve NARDL yöntemleriyle incelendiği analizlerde tüm ülkelerde Döviz Piyasası Baskısı ile bankacılık sektörü kırılganlığı, M2/uluslararası rezervler (Polonya hariç) ve reel döviz kuru değişkenleri arasında eşbütünleşme ilişkisi tespit edilmektedir. Kısa ve uzun dönemde açıklayıcı değişkenlere gelen şokların ve asimetrik etkilerin Döviz Piyasası Baskısı üzerinde yol açtığı etkilerin ise farklılaştığı görülmektedir.

In this thesis, the phenomenon of Exchange Market Pressure is discussed in the context of its relationship with monetary policy and the determinants of Exchange Market Pressure. The dampening effect of monetary policy on the Exchange Market Pressure is examined with the variables of FOF (difference between national and international interest rates) and YKB (domestic credit growth) by applying VAR analysis and Panel ARDL methods. This analysis set cover the range of period for 2001: 12-2018: 12 and the BRICS (excluding China including Turkey) countries and selected Eastern European countries. Determinants of Exchange Market Pressure is analyzed for Turkey and selected European countries by ARDL and NARDL methods in varying periods. VAR analysis results indicate that monetary policy arguments are more effective in BRICS countries than in Eastern European countries. When the relationship between monetary policy and Exchange Market Pressure is analyzed by the Panel ARDL method, in the long run it is observed that increasing the Interest Rates Difference (FOF) dampens the Exchange Market Pressure, while Domestic Credit Growth does not give a significant result. In terms of short-term effects, significant evidence can not be reached for both variables. Analysis of the determinants of Exchange Market Pressure using ARDL and NARDL methods reveals a cointegration relationship between Exchange Market Pressure and banking sector fragility, M2 / international reserves (except Poland), real exchange rate variables in all countries. It is observed that in the short and long term the effects of shocks on explanatory variables and asymmetrical effects on the Exchange Market Pressure differ.