Vardiyalı çalışma sistemi ve Türk iş mevzuatındaki yeri

Abstract

Günlük yaşamımızda, günün karanlık olan bölümü olarak düşündüğümüz gece; bazıkişiler için kısmen ve tamamen çalışılan bir zaman kesimi olmaktadır. Özelliklesanayileşmeye dayalı bir takım sebepler, bu zaman kesiminde çalışmayı yaygın halegetirmiştir.Son yıllarda yapılan araştırmalar, vardiyalı çalışma uygulayan şirketlerinsayılarında önemli artışlar olduğunu ortaya koymaktadır. Vardiyalı çalışmanın işortamındaki bu yaygınlığının yanı sıra söz konusu çalışmanın yürütüldüğü koşullarınsürekli gündüz çalışmalarına göre daha ağır, yorucu ve yıpratıcı olması nedeniyle vardiyalıçalışma sisteminin devamlı gündüz yapılan çalışmadan ayrı olarak korunmasınıgerektirmiştir.Nitekim gerek Uluslararası Çalışma Örgütlerinin bazı sözleşme ve tavsiyekararlarında gerekse İş Kanunu içinde vardiyalı çalışanları korumaya yönelik bir takımdüzenlemelere gidildiği görülmektedir. Vardiyalı çalışma sistemi ve İş Mevzuatındaki yerikonulu bu çalışmamız iki bölümden oluşmaktadır.Birinci bölümde vardiyalı çalışma genel olarak tanıtılmış, bu amaçla da çalışmahayatında gece döneminin ifade ettiği anlam ortaya konularak gece çalışmasını gerektirenekonomik, sosyal ve sosyo politik sebepler incelenmeye çalışılmıştır. Vardiyalı çalışmanın,işçi ve işletme bakımından ortaya çıkarttığı sorunlar da yine bu bölümde ele alınmıştır.İkinci bölümde ise önce Türk İş Mevzuatında vardiyalı çalışmanın zaman, şahıslarve postalar halinde yapılan çalışmalar bakımından düzenlenişi üzerinde durulmuş, Türk İşMevzuatında bu düzenlemelerin yanı sıra Uluslararası Çalışma Örgütünün aynıkonulardaki sözleşme ve tavsiye kararlarına da değinilmiştir.Son olarak ta bu düzenlemelere uyulmaması halinde ne gibi hukuki ve cezaiyaptırımların uygulanacağı ortaya konulmuştur.Sonuç bölümünde ise, çalışmanın genel bir değerlendirilmesi yapılarak, bukonudaki eleştirilere ve önerilere yer verilmiştir.Anahtar Kelimeler: Vardiyalı Çalışma, Gece Çalışması, Kapasite Artırımı

In the daily life, the dark part of the day is considered to be for some peopleas a partly working time and for some people as a whole working period. Especially,industrial needs forced people to work in that period. Recent researches proves thatthere is an increase of companies who adapts shiftwork.Beside the fact that shift working in today?s job environment is widespread,the shift working system has to be considered separate from daytime shifts due tothe fact that their conditions are more severe, exhausting and wearing than daylightwork.As a matter of fact, not only in some agreements and recommendations ofInternational Labour Organizations but also in the Labour Law, we can see thatcertain new regulations are being designed in order to protect night shift workers.This study entitled ?Shift-working and its position in the Labour Law?consists of two parts.In the first part, shift-working is defined, and for this reason the economical,social and socio-politic grounds have been analysed in order to present the place ofnight-shifts in work life.Furthermore, the problems which arise from the shift-working from the pointsof view of both the workers and the employers have been considered.In the second part, the arrangement of shift-working in the Turkish Labour Law interms of time, persons and shifts have been analysed first and then both the arrangementson the same agreements and recommendations in the Turkish Labour Law and theInternational Labour Organization have been stated.Finally, legal and penal sanctions for violation of these regulations have beenexplained. In the Implications, the study has been evaluated in general and comments andrecommendations have been considered.Key Words: Shift Working, Night Work, Capacity Increasing.