İşletmelerde kişilerarası çatışmaların çözüm yöntemleri ve bir araştırma

Abstract

Adı ve Soyadı : Tümer DEDE Anabilimdalı : İşletme Yönetimi Programı : :Genel İşletmecilik Tez Danışmanı : Prof. Dr. İnci Erdem ARTAN Tez Türü ve Tarihi : Yüksek Lisans - 2004 Anahtar Kelimeler :Yöntem, Başetme, Kişilerarası, Çatışma ÖZET Bu araştırmanın asıl amacı, Türkiye'deki konusu Yayın Satış Pazarlama ve Dağıtımı (gazete-dergi) olan özel bir işletmedeki çalışanların kişilerarası çatışma ile başetme yöntemlerini betimlemektir. Ayrıca çalışanların demografik özellikleri ile çatışma ile başetme yöntemleri arasında farklılık olup olmadığıda tespit edilmeye çalışılmıştır. Araştırma sonucunda çatışma düzeyinin yüksek olduğu, bu açıdan çatışma yönetiminin özellikle önem taşıdığı bu sektördeki çalışanlara çatışma ile başetme yöntemleri konusunda sahip oldukları tutumları ile ilgili geri bildirim sağlanmış olacaktır. Araştırmada veri toplama aracı olarak M.Afzalur Rahim tarafından geliştirilmiş olan çatışma ile başetme yöntemleri envanteri (ROCI-II) kullanılmıştır. Bu envanter kişilerarası çatışma ile başetme yöntemlerini kişinin üstü ile (FORM A), astı ile (FORM B), kendisi ile aynı düzeydeki çalışma arkadaşları ile (FORM C) çatışma yaşaması durumunda tercih ettiği stilleri tespit etmeye yönelik üç form şeklinde oluşturulmuş olup araştırmada form C kullanılmıştır. Anket araştırmacı tarafından mesai saatleri içerisinde 160 çalışana dağıtılmıştır. Dağıtılan anketlerden %76 oranında (122) anketin geri dönüşümü sağlanmıştır. Anketler bizzat araştırmacı tarafından geri toplanmıştır. Verilerin analizinden sonra 5 adet çatışma ile başetme boyutu ortaya çıkmıştır. Bunlar güç kullanma, işbirliği, kaçınma, uyma, uzlaşma faktörleridir. Araştırma kişilerarası çatışma durumunda aynı düzeydeki çalışma arkadaşları arasında en çok tercih edilen çatışma ile başetme yöntemi olarak işbirliği ve ikinciolarak ise uzlaşma yöntemini kullandığım ortaya koymaktadır. Güç kullanmanın çalışanların en az kullanmış olduğu çatışma ile başetme yöntemi olduğu tespit edilmiştir. Araştırma sonucunda ayrıca Türkiye'de basın sektöründe çalışanların çatışma ile başetme yöntemlerini tercih edişlerinin işyerindeki unvan açısından farklılık gösterdiği yönündeki hipotezimiz (Hs) güçlü bir oranda destek bulmuştur. Buna göre yönetici seviyesindeki çalışanlar kaçınma yöntemini kullanmaz iken astı olmayan elaman düzeyindeki çalışanlar kaçınma yöntemini tercih etmektedir. Bununla birlikte çatışma ile başetme yöntemlerinin tercih edilişinin cinsiyet (Hı), medeni durum (H2), eğitim durumu (H3), yaş (H4), işyerinde çalıştığı süre (H5), şuan ki görevini yaptığı süre (Hö) toplam çalışma tecrübesi (H7) gibi demografik faktörlere göre farklılık gösterdiği yönündeki ilk 7 hipotezimiz desteklenmemiştir.

Name and Surname : Turner DEDE Field : Business Administration Programme : Business Supervisor : Professor İnci Erdem ARTAN Degree Awarded and Date rMaster - July 2004 Keywords : Style, Handling, Interpersonal, Conflict SUMMARY Conflict management style is interesting subject. It has been studied widely around the world. However, only a few emprical studies on the subject have been conducted in Turkey. As in other countries, conflict is major problem of major organizations in Turkey. The major objectives of this study were to identify respondent's dominant conflict management styles and to examine differences in the prefered conflict management style based on individual variables such as respondents gender, age, organizational level, tenure, length of work experience at their current organization etc. Conflict management data for this study were collected with the ROCI-IJ, which measured how organizational members handle interpersonal conflict with superiors (FORM A), subordinates (FORM B) and peers (FORM C). Form C was used for this study. The ROCI-IJ asseses the 5 conflict hanling styles; integrating, obliging, dominating, avoiding and comprimising. A sample of an important corporation which is in the press sector has been chosen in Istanbul. A total of 160 questionaire have been distributed by the researcher. A total of 122 questionaire have been colected with a response rate of 76%. After analysing the data, 5 factors of conflict management style were produced as same as ROCI-IJ. These factors were labeled as; integrating, obliging, dominating, avoiding and comprimising.A study found that integrating was the most frequently used conflict management style and comprimising was the second most frequently used conflict management style in the sector. Dominating style was the least frequently used conflict management style. The findings of the survey also indicate that strong support has been found to hypotheses 8 of the study, which are about the organizational level (position). There is an important differency in the prefered conflict management style for people in the study by the organizational level. People in the managerial position don't have a tendeny to use a avoiding style. The first seven hypotheses gained little or no support which are about gender, marital status, educational level, age, length of work expereince at present company, length of work experience at present position, length of total work experience.