Muslim woman representation in Western literature; In Gaiour by Lord Byron and Aziyade by Pierre Loti

Abstract

Bu tez çalışması bugünkü müslüman kadın imajının oryantalist çalışmalar aracılığıyla nasıl oluşturulduğunu ve söylemin bir devamı olarak Lord Byron'ın Gavur ve Pierre Loti'nin Aziyade eserlerinde doğulu kadın temsilini araştırmayı ve sunmayı amaçlamaktadır. Batı, Edward Said'in deyimiyle kendisini inşa ederken bir mukayese objesine, bir karşı varlığa ihtiyaç duydu ve Meyda Yeğenoğlu'nun tespitiyle söylersek, doğuya eril bir zihniyetle yaklaştı. Doğu'ya ve kadına atfedilen benzetmeler ortaklık gösterir; egzotik, gizemli, örtülü, keşfedilmeyi bekleyen, yönetilmeye muhtaç vb. ve İkisinin de kurtarıcısı medenileştirme misyonudur. Müslüman kadın imajının tarihi seyrine bakarsak, sömürgecilik öncesinde çeşitli safhalardan geçmiştir. 18. ve 19. yy.'larda bugünkü halini almaya başlamıştır. Hemen hemen 1000 yıl öncesi ilk eserlerde müslüman kadınla hristiyan kadın arasında büyük benzerlikler bulunmakta ve ayrımı hissettirecek bir söylem bariz değildir. Sonrasında, ortaçağda baş edilemez, şirret (termagant) kadın olarak resmedilir –İslam'ın Avrupadaki varlığına benzer bir şekilde- ve 18. yy. la gelindiğinde –sömürgecilikle- müslüman kadın sessizleştirilir, hapsedilir, peçesi dikkat çeker ve peçenin ötesi merak edilir. Araştırma konusu eserlerde de doğulu kadın muhtaç olduğu aşkı ve özeni romantik birer kahraman olan Batılı erkekte bulur. Lord Byron bir filhelenist, Yunan hayranı ve aynı zamanda Osmanlı'nın o topraklarda bulunuşunu Yunan Medeniyeti için zulüm sayan, Pierre Loti tam tezat kendini Türk dostu addeden, Türklerin arsında yaşamayı mutluluk sayan birer batılı şair ve yazar. Ortak noktaları ise eserlerindeki Müslüman doğulu kadınlar, Leyla ve Azade: çaresiz ve aşık iki harem kadını. Leyla ve Azade ortaçağ Müslüman prensesleri gibi romantik kahramanı korurlar, ancak sözkonusu prensesler gibi özgür olmadıkları için haremlerinde mahpus olmaları durumu trajik bir hale getirir. Anahtar kelimeler: Müslüman kadın, doğulu kadın, oryantalizm, harem, İslam ve Batı.

This thesis aims to research the Muslim woman representation in Western literary tradition which was constituted through orientalist texts and to compare two literary works, Gaiour by Lord Byron and Aziyade by Pierre Loti. In Edwerd Said's words, while installing itself, West or Occident needed an object or another entity to compare itself and approached to East or Orient with a masculine mindset, to sum up in Meyda Yeğenoğlu's words. The attributives used for describing Orient, for e.g. exotic, mysterious, veiled, need to be discovered or ruled etc. share resemblences with the ones used for Oriental woman, and civilasition mission is the redeemer for both of them. If we handle the historical evolution of the image, it had undergone divergent phases. In 18th and 19th centuries, the current image was shaped. Nearly a millennium ago, muslim woman and christian woman had many common features, in the literary works. Later in mediavel times Muslim woman becomes a (termagant) hussy character –just like the image of Islam in Europe at that time- and in 18th century –with colonialism- she becomes silent, enclosed, her veil draws attention and beyond of the veil is wondered. In the works that are analysed in the research, Oriental woman finds the love and care she needs in the romantic hero. Lord Byron is an English poet, a philhellenist, in favor of Greece, thinks that Ottoman's sovereignty in Greece is an atrocity to that cradle of civilisation. Pierre Loti, a French writer, names himself as friend of Turks and he thinks it is a happiness to live among Turks. What is in common for these two writers, is the Orient and the Oriental women figures in their works; Leyla and Aziyadé. Two women are desperate and in love. Just like the mediavel Muslim princess, they preserve and help to their romantic heroes. But they are not as free as those princesses and they are enclosed to their harems, their situation turns into a tragic one. Key words: Muslim woman, Oriental woman, Orientalism, harem, Islam and the West.