Kenzü`s-Sıhhatü`l-Ebdâniyye Eser-i Mürşid-i Osmâniyye inceleme-metin-gramatikal dizin-tıpkıbasım

Abstract

Kenzü's-Sıhhatü'l-Ebdâniyye Eser-i Mürşid-i Osmâniyye bir tıp ecza kitabıdır. Eser H 1298/M 1881'de Osman Hayri Mürşid Efendi tarafından kaleme alınmıştır. Eserde yazar bitkiler, madenler ve canlı hayvanların özelliklerinden ve bunlarla yapılan tedavi yöntemlerinden söz etmektedir. Kenzü's-Sıhhatü'l-Ebdâniyye Eser-i Mürşid-i Osmâniyye bitki, hayvan, maden isimleri bakımından zengin bir terminolojiye sahiptir. Eserde ayrıca hastalık ve ilaç isimleri ve birtakım cerrahi terimler bulunmaktadır. Bu sebeple eser içeriğiyle tıp ve eczanın, dil ve üslup yönüyle de filolojinin alanına girmektedir ve bu alanlarda yapılacak çalışmalara kaynaklık edecektir. Eser imlâ bakımından birtakım düzensizlikler göstermektedir. Eser ses ve şekil bilgisi bakımından ise yazıldığı dönemin özelliklerini yansıtmaktadır. Ayrıca eserde ses ve şekil bilgisi bakımından Eski Anadolu Türkçesi, Eski Türkçe dönemlerinden izlere rastlanmaktadır. Giriş bölümünde eser, müellif, eserin nüshaları ve eserin içeriği hakkında bilgiler verilmiştir. Ayrıca bu bölümde Anadolu'da yazılmış ilk Türkçe tıp eserleri kısaca açıklanmıştır. İnceleme bölümünde metnin imlâ, ses ve şekil özellikleri gösterilmiştir. Metin bölümünde orijinal metnin transkribesi yer almaktadır. Gramatikal dizin bölümünde eserdeki tüm kelimelerin bağlamsal anlamları ve bu kelimelerin aldığı çekim ekleri gösterilmiştir. Çalışmamızın sonuna eserin tıpkıbasımı eklenmiştir.Anahtar Sözcükler: Kenzü's-Sıhhatü'l-Ebdâniyye Eser-i Mürşid-i Osmâniyye, Osman Hayri Mürşid Efendi, Ses Bilgisi, Şekil Bilgisi, Gramatikal Dizin.

Kenzü's-Sıhhatü'l-Ebdâniyye Eser-i Mürşid-i Osmâniyye is a medicine pharmacy book. The book was written by Osman Hayri Mürşid Effendi in 1298 according to the hegira calendar and in 1881 according to the Gregorian calendar. The writer mentions about the features of plants, mines and livestock and the methods of treatment with them. Kenzü's-Sıhhatü'l-Ebdâniyye Eser-i Mürşid-i Osmâniyye has a rich terminology in terms of plant, animal, and mining names. The work also includes names of diseases and drugs together with some surgical terms. For this reason, the work can be listed in the field of medicine and pharmacy with its content and in the field of philology with language and style thus the work will be a source for the future studies in these fields. The work exhibits some irregularities in terms of spelling. The work reflects the characteristics of the period written in terms of phonetics and morphology. Moreover, there are traces from Old Anatolian Turkish and Old Turkish periods, in terms of phonetics and morphology in the work. In the introduction part, information about the work, the author, the copies of the work and the contents of the work are given. In addition, the first Turkish medical works written in Anatolia are briefly explained. In the review section, the spelling, phonological and morphological features of the text are shown. In the text section, the transcript of the original text takes place. In the indexed grammar, the contextual meanings of all the words in the work and the suffixes drawn by these words are shown. At the end of the work, the original version of the book was added.Keywords: Kenzü's-Sıhhatü'l-Ebdâniyye Eser-i Mürşid-i Osmâniyye, Osman Hayri Mürşid Effendi, Phonetics, Morphology, Indexed Grammar.