Arap dilinde iʻrâb-anlam ilişkisi

Abstract

Arap gramerinde, kelimelerin sonlarında bir âmil sebebiyle gerçekleşen değişikliklere iʻrâb denmektedir. Araplar, kelimelerin sonlarını belirterek yani iʻrâblı bir şekilde söylüyorlardı. Bu açıdan iʻrâb, dilbilimsel bir kalıp içinde nahiv olgusu olarak ifade edilmezden önce Arapların dillerinde kullanılagelen bir 'dil olayı' idi. İʻrâb, kelime ve cümle terkipleri içerisinde farklı alâmetlerle ortaya çıkan ve ifade ettiği konumlarla cümlenin anlamsal yorumuna etki eden bir nahiv olgusudur. Birkaçı hariç, Arap dilbilginleri iʻrâbın anlama etkisini kabul ederler. Dilbilimsel olarak iʻrâbın ortaya çıkış sebebi âmil nazariyesidir. Bu açıdan iʻrâb, kelimenin cümle içindeki konumlarına göre değişen âmillerin bir sonucudur. İʻrâb, dildeki hatalı kullanımları giderir ve sözün, fesahatini, belağatını ve anlamını güçlendirir. Bu anlamda iʻrâb, işlevsel anlamın açığa çıkmasında önemli bir paya sahiptir. Lafzî iʻrâb, açıkça görünen iʻrâb alametleri üzerinden, cümlenin öğeleri arasındaki farkı belli ederek cümlenin işlevsel anlamını açıkça gösterirken; takdîrî ve mahallî iʻrâbın anlama bir etkisi söz konusu değildir. Sonuç itibariyle, türleri açısından iʻrâbın anlama etkisi sınırlıdır. İʻrâb, işlevsel olarak cümlenin anlamını açığa çıkaran en önemli anlam karinelerinden biridir; fakat tek başına anlamı belirleyici bir etkiye sahip değildir. İʻrâbın cümlenin anlamına etkisi, diğer gramer ve dil karineleriyle birlikte düşünülerek ele alınmalıdır.Anahtar Kelimeler: Arap Dili, İʻrâb, Anlam, Gramer, Söz, Cümle, Karine, İlişki, İşlevsel.

In Arabic grammar, the changes that have occurred in ends of words due to a factor called i'râb. Arabs pronounce the end of words in an emphatic style that is i'râb. In this respect, i'râb, it had been handled in a language of the Arabs as a 'language event' before being expressed in a linguistic patterns. I'râb is a grammatical phenomenon that appeared in the composition of words and sentences with different signs and effect semantic interpretation of sentence with its situation. Except for a few, Arab linguists recognize the impact of i'râb on meaning. Linguistically, the reason of emergence of i'râb is theory of factor. In this regard i'râb, is a result of the factors that changes according to the word position within the sentence. İʻrâb, fixes incorrect use of language and strengthens rhetoric, eloquence and meaning of the word. In this sense i'râb, has a significant share in emergence of functional meaning. Lafzi i'râb, through signs of i'râb that are clearly visible, frankly displaying the functional meaning of the sentence by the difference between the elements of sentence; taqdiri and mahalli iʻrâb do not have any effect on meaning. Consequently, the impact of iʻrâb on the meaning in terms of species is limited. I'râb, functionally is one of the most important indications that revealing the meaning of the sentence but alone it does not have a effect to determine the meaning. The effect of iʻrâb on the meaning of sentence, should be dealt with other grammar and language indications.Keywords: Arabic Language, Iʻrab, Meaning, Grammar, Word, Sentence, İndication, Relationship, Functional.