Deneysel subaraknoid kanama sonrası sıçan baziler arterinin ultrastrüktürel ve morfometrik incelemesi

Abstract

-42- ÖZET Yoğun klinik ve deneysel çalışmalara karşın subaraknoid kanama sonrası gelişen serebral vazospazmın nedeni bilinme¬ mektedir. Çok sayıda çalışma ile hem otopside insan serebral arterlerinde, hem de deneysel çalışmalarda serebral damar¬ larda subaraknoin kanama sonrası gelişen morfolojik değişik¬ likler bildirilmiştir. Vazospazmı ve birlikte görülen morfolojik değişiklikleri incelemek amacıyla,sıçanda otolog taze kanın sisterna magnaya ponksiyonla verilmesi tarzında gerçekleştirilen bir vazospazm modeli geliştirilmiştir. Baziler arter enine kesitleri H. E. ile boyanmış, ışık mikroskobu ile histolojik ve morfometrik yönden analiz edilmiştir. Ayrıca aynı yöntemle deneysel subaraknoid kanama oluşturulan bir grup sıçanda tEM çalışması yapılmıştır. Morfometrik yöntemle elde edilen veriler, deney grup¬ larında en fazla 3. günde olmak üzere damar duvar kalınlığın¬ da artma ve lümende daralma göstermiş ve sonuç kontrol grup¬ larına göre anlamlı bulunmuştur (p<0.05). Bu dönemde yapılan tEM incelemesinde subendotelyal bleb oluşumu,endotelin altta¬ ki subendotelyal dokudan ayrılma eğilimi tarzında endotelyum değişiklikleri ve miyonekrotik değişiklikler saptanmıştır. Ayrıca L. elastika interna kalınlaşmış ve kıvrımlanmış bulun¬ muştur. Elde edilen veriler literatür verileri ışığında değerlendirilmiştir.