Kronik bel ağrısında bel okulunun etkinliğinin değerlendirilmesi

Abstract

62 ÖZET Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Ana Bilim Dalına bağlı bir Bel Okulunun ön hazırlığını yapmak ve kronik bel ağrılı hastalarda bel okulunun ağrı, lomber fleksibilite, yatak istirahati süresi, analjezik kullanımı ve fonksiyonel sakatlık skorlarına etkisini değerlendirmek amacıyla bu çalışmayı planladık. U.Ü.T.F. Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Polikliniğine başvuran kronik bel ağrılı 35 hastayı çalışmaya aldık. Hastalan rastgele iki gruba ayırdık. Birinci gruba Bel Okulu programı uyguladık. İkinci gruba aktif tedavi uygulamayı p, bel okulu grubuna gösterilen egzersiz programını içeren egzersiz formunu verdik. Tüm hastaları ağrı, lomber fleksibilite, yatak istirahati süresi, analjezik kullanımı ve fonksiyonel sakatlık skorları açısından başlangıçta, 1.ay ve 3.ay sonunda değerlendirdik. Ağrı ve fonksiyonel sakatlık skorlarında Lay ve 3.ay sonunda her iki grupta da belirgin azalma olmasına karşın, gruplar arasında anlamlı bir fark tespit etmedik. Yatak istirahati süresinin yalnız bel okulu grubunda azaldığını, analjezik alımı ve lomber fleksibi I itenin yine bel okulu grubunda ve sadece 1.ay sonunda anlamlı olarak iyileştiğini gördük. Sonuç olarak,kronik bel ağrısının tedavisinde bel koruma tekniklerinin öğretildiği ve bel hareketliliğinin yeniden kazandırıldığı, bel okulu programının maliyet-yarar oranı göz önüne alındığında etkili bir yöntem olduğu sonucuna vardık.63 EK OSWESTRY SORGULAMA FORMU 1 AĞRI ŞİDDETİ: a)Ağrım çok hafiftir, gelir gider. b)Ağrım hafiftir, genellikle değişmez. c)Ağrım orta şiddettedir, gelir gider. d)Ağrım orta şiddettedir, genellikle değişmez. e)Ağrım şiddetlidir, gelir gider. f)Ağrım şiddetlidir, değişmez. 2.KİŞİSEL ÖNLEMLER: a)Yıkanma ve giyinme şeklinde bir değişiklik yapmadım, çünkü ağrım yok. b)Yıkanma ve giyinme şeklinde bir değişiklik yapmadım, ancak biraz ağrıya neden oluyor. c)Yıkanma ve giyinme şeklinde bir değişiklik yapmadım, ancak ciddi ağrıya neden oluyor.64 d)Yıkanma va giyinme şeklinde bir değişiklik yaptım, çünkü çok ağrıya neden oluyor. e)Ağrı nedeniyle yıkanma ve giyinmemin bir kısmını yardımla yapıyorum. f)Yıkanma ve giyinmemi kesinlikle tek başıma yapamıyorum. 3.KALDIRMA: a) Ağ ir yükleri kaldırabilirim. b)Ağır yükleri kaldırabilirim, fakat ağrıya neden oluyor. c)Ağrım yerden ağır cisimleri kaldırmamı engelliyor. d)Ağrım yerden ağır cisim kaldırmamı engelliyor, fakat cisim masa üzerinde ise kaldırabilirim. e)Masa üzerinden hafif ya da orta ağırlıktaki cisimleri kaldırabilirim. f)Sadece çok hafif yükleri kaldırabilirim. 4.YÜRÜME: a)Yürürken ağrım yok. b)Yürüme ile biraz ağrım var, fakat mesafe ile artmıyor. c)Ağrım artmadan ancak 2 km yürüyebilirim. d)Ağrım artmadan ancak 1 km yürüyebilirim. e)Ağrım artmadan ancak 500 m yürüyebilirim. f)Ağrım çok arttığı için yürüyemiyorum. 5.0TURMA: a)Herhangi bir sandalyede istediğim kadar uzun oturabilirim.65 b)Sadece uygun bir sandalyede istediğim kadar uzun oturabilirim. c)Ağrım 1 saatten fazla oturmamı engelliyor. d)Ağrım 30 dkdan fazla oturmamı engelliyor. e)Ağrım 10 dkdan fazla oturmamı engelliyor. f)Ağrımı artırdığı için oturmaktan kaçınıyorum. 6.AYAKTA DURMA: a)İstediğim kadar ayakta durabilirim. b)Ayakta durmakla biraz ağrım var, ama zamanla artmıyor. c)Ağrım, 1 saatten fazla ayakta durmamı engelliyor. d)Ağnm, 30 dkdan fazla ayakta durmamı engelliyor. e)Ağrım, 10 dkdan fazla ayakta durmamı engelliyor. f)Ağrımı arttırdığı için ayakta durmaktan kaçınıyorum. 7.UYUMA: a) Yatakta ağrım yok. b)Yatakta ağrım var, fakat iyi uyuyorum. c)Ağrım yüzünden normal gece uykumun %75'ini uyuyabiliyorum. d)Ağrım yüzünden normal gece uykumun % 50'ini uyuyabiliyorum. e)Ağrım yüzünden normal gece uykumun % 25'ini uyuyabiliyorum. f)Ağrım yüzünden uyuyamıyorum.66 8.S0SYAL HAYAT: a)Sosyal yaşamım normaldir. b)Sosyal yaşamım normaldir, fakat ağrımı arttırıyor. c)Dans etmek gibi hobilerimi kısıtlamak zorunda kalıyorum. d)Ağrım ev dışı sosyal hayatımı kısıtlıyor. e)Ağrım ev içi sosyal hayatımı kısıtlıyor. f)Ağrım yüzünden tüm sosyal hayatım kısıtlanıyor. 9.SEYAHAT: a)Seyahatte ağrım yok. b)Seyahatte biraz ağrım var.fakat seyahat şekillerimi etkilemiyor. c)Seyahatte artan ağrım var, fakat beni seyahat için başka bir şekil aramaya mecbur etmiyor. d)Seyahatte artan ağrım var ve beni seyahat için başka bir şekil aramaya mecbur ediyor. e)Ağrım yüzünden ancak yatarak seyahat edebiliyorum. f)Ağrım seyahat etmemi engelliyor. 10.AĞRININ DEĞİŞİKLİK DERECESİ: a)Ağrım hızla iyileşiyor. b)Ağrım artma azalma göstermekle birlikte iyiye gidiyor. c)Ağrım yavaş iyileşiyor. d)Ağrım değişmiyor. e)Ağrım yavaş yavaş kötüleşiyor. f)Ağrım hızla kötüleşiyor.67 KAYNAKLAR: 1-Kellet KM, Kellet DA, Nordholm LA. Effects of an Exercise Program on Sick Leave Due to Back Pain. Phys Ther, 71 (4): 283-291, 1991. 2-Mundt DJ, Kelsey JL, Golden AL, Pastides H, Berg AT, Sklar J, Hosea T, Panjabi MM and Northeast Collaborative Group on Low Back Pain.An Epidemiolojic Study of Non-Occupational Lifting as a Risk Factor for Herniated Lumbar intervertebral Disc. Spine, 18 (5): 595-602, 1993. 3-Biering-Sorensen F. Low Back Trouble in a General Population of 30, 40, 50 and 60 Year Old Men and Woman. Study Design, Representativeness and Basic Results. Danish Medical Bulletin, 29: 289- 299, 1982. 4-Tan JM. Bel Ağrısı Yinelenmesini önleme Yöntemleri. Bel Ağrısı Sendromları, Calliet R (Ed.), Tuna N (Çev. Ed.). Nobel Tıp Kitapevleri, 9:131-164, 1994. 5-Brown KC, Sirles AT, Hilyer JC. The Cost-Effectiveness of a Back School Intervention for Municipal Employees. Spine, 17 (10): 1224-1228, 1992.