Kemoterapötik ajanların bağırsak duvarı, florası ve bakteriyel translokasyon üzerine etkileri

Abstract

VI ÖZET Çalışmamızda ağırlıkları 200-300 gr arasında olan 40 adet Sprague-Dawley türü sıçanlar kullanıldı ve 10' ar adet sıçandan oluşan 4 grup oluşturuldu. 1. Metotreksat grubu: Metotreksat 2,5 mg/kg dozunda günde bir kez 3 gün süreyle supraskapular bölgeden subkutan olarak enjekte edildi. 2. Sitarabin grubu: Sitarabin 7mg/kg dozunda ve MTX ile aynı uygulama şeması ile verildi. 3. Siklofosfamid grubu: Siklofosfamid 7mg/kg dozunda ve aynı uygulama şeması ile verildi. 4. Kontrol grubu: Hiçbir işlem yapılmayıp standart fare yemi ve su aldılar. Beşinci gün sonunda tüm gruplar yüksek doz anestezi uygulanarak sakrifiye edildiler. Laparatomi yapılarak bakteriyel translokasyon çalışması için mezenter lenf nodu, kan, dalak, akciğer ve karaciğerden kültür örnekleri alındı. Bağırsak florasına etkilerini değerlendirmek amacıyla çekotomi yapılarak çekal sürüntü kültürü alındı. Bağırsak duvarına olan etkilerini anatomik lokalizasyonlanna göre histopatolojik olarak göstermek için duodenum, proksimal jejunum, terminal ileum, çekum ve kolondan tam kat doku örnekleri alındı. 45Histopatolojik değerlendirmede ince bağırsak bölgeleri 11, çekum ve kolon ise 10 kriter üzerinden değerlendirilmiş ve etki şiddetine göre 0-3 arası puan verilerek skorlama yapılmış olup, istatistiksel karşılaştırma için ortalama histopatolojik skor hesaplanmıştır. Mikrobiyolojik değerlendirme sonucunda; mezenter lenf noduna olan bakteriyel translokasyon oranlan; Metotreksat grubunda %80, Siklofosfamid grubunda %50, Sitarabin grubunda %30, kontrol grubunda %20 olarak bulunmuştur. Metotreksat grubu ile kontrol grubu arasındaki fark istatistiksel olarak anlamlılık göstermiştir. Karaciğere olan bakteriyel translokasyonda Metotreksat ile Sitarabin ve Metotreksat ile kontrol grupları arasındaki farklılık da Metotreksat lehine istatistiksel olarak anlamlı bulunmuştur. Translokasyona en çok neden olan organizma (% 30) E. coli olmuştur. Üç kemoterapötik ajan grubunun da çekal sürüntü kültürlerinde üreyen floraya hakim organizmalar kontrol grubunda da olduğu gibi E. coli ve Enterococcus faecalis D olmuştur. Histopatolojik değerlendirmede; Metotreksat özellikle proksimal jejunumda daha belirgin olmak üzere tüm ince bağırsak bölgelerinde ileri derecede histopatolojik değişiklikler yapmıştır. İstatistiksel olarak da Metotreksat'ın ince bağırsaklarda yaptığı hasarın ortalama histopatolojik skor değerindeki yüksekliği diğer iki ajanın değerlerinden çok ileri derecede anlamlı farklılık göstermiştir. Sitarabin ve Siklofosfamid'in yaptığı hasar hafif derecede olup diğer ince bağırsak segmentlerine göre Sitarabin ileum, Siklofosfamid ise daha çok jejunumda etkili olmuştur. Tüm ince bağırsak segmentlerinde Sitarabin grubunun ortalama histopatolojik skor değerindeki yüksekliği siklofosfamid grubuna göre istatistiksel olarak da anlamlı farklılık göstermiştir. Her üç ajanın çekum ve kolonda yaptıkları histopatolojik değişiklikler oldukça hafif düzeyde olup hiç bir ajanın ortalama histopatolojik skor değeri bir diğerine istatistiksel olarak anlamlı farklılık göstermemiştir. Bu çalışmaya dayanarak; özellikle Metotreksat ile kemoterapi uygulanan hastalar gastrointestinal sistem toksisitesi açısından çok yakın takip edilmeli ve bu ajandan daha hafif toksisiteleri saptanmasına rağmen Sitarabin ve Siklofosfamid'in maligniteli hastalarda bu ettolerinin daha da artabileceği göz önünde bulundurulmalıdır. 46