Şiddet içerikli reklamların algılanması: Balıkesir ili ortaöğretim öğrencileri üzerine bir uygulama

Abstract

1990'lı yıllarda ekonomik ve teknolojik gelişmeler, televizyon yayıncılığında yeni bir dönem başlatmıştır. Bu dönemde reklamcılar, televizyon reklamlarında etkili olmak için, izleyicinin cinsellik ve saldırganlık gibi temel dürtülerine dayalı duygularını daha sık kullanmışlardır. Şiddetin televizyon program ve reklamlarında kullanılması toplumu özellikle de çocukları olumsuz etkilemektedir. Bu tez çalışmasında, Balıkesir ilindeki bir özel okul ve bir devlet yatılı bölge okulundaki 6. sınıf öğrencilerinin şiddet içerikli televizyon reklamlarını nasıl algıladığı incelenmiştir. Çalışma temel olarak şiddet içerikli reklamları farklı sosyoekonomik statüdeki öğrencilerin nasıl algıladığını araştırmaktadır. Uygunluk örneklemi tekniği kullanarak, Balıkesir il merkezindeki bir özel ortaokuldan 10 öğrenci ve Balıkesir ili içinde bir bölge yatılı ortaokulundan 10 öğrenci farklı sosyo-ekonomik statülerden olacak şekilde seçilmiştir. Bu öğrencilere monografik örneklem tekniği ile seçilmiş, tipik bir sembolik şiddet içeren televizyon reklamı olarak tanımladığımız Cips de mi Yasak? başlıklı Profilo Elektrikli Süpürge reklam filmi iki kez izletilmiş ve öğrencilerin bu filmi çizimleriyle öykülendirmeleri istenerek çizimler analiz edilmiştir. Araştırma bulgularına göre; reklam filmindeki sözel ve sembolik şiddeti 13 öğrencinin algıladığı, 5 öğrencinin sembolik şiddeti algılamadığı ve 2 öğrencinin de her iki şiddet türünü de algılamadığı bulgulanmıştır. Farklı sosyo-ekonomik statüdeki öğrencilerin çoğunun reklam filmindeki sözel ve sembolik şiddeti algıladığı ortaya çıkmıştır. Öğrencilerin başarı durumları, sosyo-ekonomik statüleri, televizyon izleme alışkanlıkları ve şiddet eğilimli davranışları ile izledikleri reklamdaki sembolik şiddeti algılamaları arasında bir ilişki bulunmamaktadır. Bununla birlikte, yüksek sosyo-ekonomik statüdeki öğrencilerin sözel şiddet söylemlerini öykülendirmede ve sembolik şiddet göstergelerini betimlemede daha yetkin oldukları bulgulanmıştır. Anahtar Kelimeler: Televizyon Reklamları, Şiddet, Sembolik Şiddet

In the 1990s, economic and technological developments have started a new era in television broadcasting. In this new era, advertisers frequently used contents based on basic instincts of aggression and sexuality for effective advertising. The use of violence in television programs and advertising adversely affect the society in general and children in particular. This thesis investigates how grade 6 students of a private and a boarding school in Balikesir province perceive violent television advertisements. The research basically focuses on how these students from different socio-economic groups perceive the ads which contain violence. Convenience sampling technique is used in order to select 10 students from a private school in Balıkesir city; and 10 students from a state boarding school from Balikesir province to represent different socio-economic statuses. These students watched twice Profilo vacuum cleaner television advertisement titled Even the chips are forbidden? and then they are asked to visualize the story by drawing it. This television advertisement is selected as a monographic sample since it typical embedded symbolical violent. Finally the visuals drawn by the students have been analyzed. Findings reveal that, 13 of the students perceive the verbal and symbolic violence; 5 of the students do not perceive symbolic violence; and 2 students don't perceive neither verbal nor symbolic violence. Students' achievement status, socio-economic status, television viewing habits and violent behavior they were watching advertising there is no relationship between the severities of the symbolic perceptions. In addition, students have high socioeconomic verbal violence story and symbolic violence indicators more success depicts.Key words: Television Advertisement, Violence, Symbolic Violence