Akran arabuluculuk eğitiminin ortaokul 5.sınıf öğrencilerinin hoşgörü eğilimlerine etkisi

Abstract

Bu araştırmanın amacı, Akran arabuluculuk eğitimin ortaokul 5.sınıf öğrencilerinin hoşgörü eğilimlerine etkisini belirlemektir.Araştırma, karma araştırma yöntemlerinden açımlayıcı sıralı karma desende yürütülmüştür. Araştırmanın nicel kısmında solomon dört grup modelli deneysel desen kullanılmış olup, nitel kısmı ise temel nitel araştırma şeklinde desenlenmiştir. Araştırmanın çalışma grubunu Uşak İlinin Banaz İlçesinde bulunan bir devlet ortaokulda 2016-2017 eğitim-öğretim yılında öğrenim gören 5.sınıf öğrencileri oluşmaktadır. Araştırmanın nicel boyutunda veri toplama aracı olarak Çalışkan ve Sağlam (2012) tarafından geliştirilen `Hoşgörü Eğilim Ölçeği` kullanılmıştır. Nitel boyutta ise odak grup görüşmesi yoluyla veriler toplanmıştır. Nicel boyutunda elde edilen verilerin çözümlenmesinde SPSS 22 paket programından yararlanılırken, betimsel istatistikler için yüzde, frekans testleri kullanılmış, fark testleri için bağımlı ve bağımsız gruplar için t-testi, tek yönlü varyans analizi, çoklu karşılaştırma testlerinden Dunnett C testleri kullanılmıştır. Odak grup görüşmesinden elde edilen veriler ise içerik analizine tabi tutulmuştur. Araştırma sonucunda akran arabuluculuk eğitiminin öğrencilerin hoşgörü eğilimleri üzerinde olumlu yönde etkilediği bulunmuştur. Yapılan karşılaştırma testlerinde öntestli ve öntestsiz deney grubu lehine istatistiksel anlamda bir fark tespit edilmiştir. Ayrıca, nicel boyutuna ilişkin alt problemlerine yönelik verilerin sonuçları incelendiğinde, araştırmaya katılan deney grubundaki öğrencilerin anne ve baba eğitim düzeylerinin, günlük televizyon izleme sürelerinin, günlük internet kullanma sürelerinin, aile gelir düzeylerinin, aile yapılarının ve kardeş sayısı değişkenlerinin öğrencilerin hoşgörü eğilimlerinde istatistiksel bir farklılık yaratmadığı görülmüştür. Gerçekleştirilen arabuluculuk eğitiminin kız öğrencilerin hoşgörü eğilimlerini erkeklere göre anlamlı bir şekilde arttırdığı sonucuna ulaşılmıştır. Araştırmanın nitel boyutundaki verilerin sonucunda ise Odak Grup Görüşmesi A'dan altı tema, Odak Grup Görüşmesi D'den yedi tema elde edilmiştir. Bu temalardan; `Değer Öğretimi, Beceri Öğretimi, İçsel Motivasyon, Sorun Çözme ve Özerklik` her iki grup için ortak bir sonuç olup, A grubunda `Kavram Öğretimi` teması, D grubunda ise `İlkeler ve Öfke Kontrolü` temalarının ortaya çıktığı bulgusuna ulaşılmıştır. Gerçekleştirilen bu araştırmanın hem kullanılan desen hem de bağımlı değişkeni yönünden özgün olması sebebiyle bu alanda yapılacak araştırmalara ve literatüre katkı sağlayacağı düşünülmektedir.Anahtar Kelimeler: Akran Arabuluculuğu, Hoşgörü Eğilimi, Sosyal Bilgiler, Değer Öğretimi

The purpose of this study is to determine the effect of peer mediation education on tolerance dispositions of 5th grade students.The study was performed using explanatory sequential mixed design. In quantitative stage, solomon experimental design was employed while fundemental qualitative research was adopted. The study group consisted of 5t grade students studying at a public school in Banaz town, Uşak province. `The Tolerance Disposition Scale` by Çalışkan and Sağlam (2012) was utilized during the experimental process. After the intervention, the data was obtained qualitatively via focus group interview. In quantitative analysis, percentile, and frequencies for descriptive statistics; dependent and independent sample t test, one way variance analysis, the Dunnet C test of multiple comparison tests were performed. In qualitative analysis, the data obtained by focus group interview was analyzed using content analysis.The findings of this study show that the effect of peer mediation education on tolerance dispositions of 5th grade students. As for comparison tests, experimental group both with and without pretest has significantly tolerance disposition more than other ones. They indicate that there is no significantly difference among students in experimental group by parental education status, the hours that the they watch TV on daily, the times that they use the Internet on daily, family income, family structures, and the number of sibling. Furthermore, they revaled that the the effect of peer mediation education on tolerance dispositions of female student is greater than those of maleThe results in qualitative stage of the study explain that six themes obtained from 'the Focus Group Interview A'; seven themes were derived from 'the Focus Group Interview'. A and B interviews shared common themes: `Values teaching, Skills teaching, Internal motivation, problem solving, and Otonomy`. They also revealed the evidence that 'concept teaching' theme is separeately derived from A group while 'Principles and Anger control' theme is obtained especially from B group.Since the study is original by both the research design employed and the dependent varible included, it has been thought that this study will contribute to do more research and the literature. Key words. Peer mediation, Tolerance disposition, Social studies, Values education.