Aydın Güzelhisarlı Muḥammed B. `Âlim Muḥammed`in `Tefâsîru`d-De`avâti`l-Ḳur`âniyye` adlı eseri (Edisyon-kritik)

Abstract

Bu çalışma, Aydın Güzelhisarlı Muḥammed b. 'Âlim Muḥammed'in Tefâsîru'd-De'avâti'l-Ḳur'âniyye adlı eseri hakkındadır. Müellifin çok sayıda ayet ve sure tefsirleri ve Esmâü'l-Ḥüsnâ şerhi bulunmaktadır. Osmanlı'nın eğitim sistemi içinde yetişmiş olan müellifin tefsirlerinde dirayet yönü öne çıkmaktadır.Çalışmanın giriş bölümünde dua ve mukteza-i hal konuları hakkında bilgi verilmiştir. Birinci bölümde müellifin yaşadığı dönemle ilgili genel bilgiler verildikten sonra müellifin hayatı ve eserleri hakkında bilgi verilmiştir. Çalışmanın ikinci bölümünde Tefâsîru'd-De'avâti'l-Ḳur'âniyye, muhtevası, metodu ve üslûbu, nüsha özellikleri ve metin tesisinde izlenen yol ele alınmıştır. Müellif, eserinde sarf, nahiv, lügat, belagat, akâid, tefsir, kıraat gibi alanlara dair bilgiler vermektedir. Konulara hâkimiyeti ve eserinde takip ettiği akıcı üslûbu ile dil alanında ve İslâmî ilimler alanında ne kadar yetkin bir âlim olduğunu göstermektedir. Çalışmanın üçüncü bölümünde Tefâsîru'd-De'avâti'l-Ḳur'âniyye'nin dört farklı nüshasına dayanarak eserin taḥḳîḳi yapılmıştır. Bu esnada metindeki ayet ve hadisler tespit edilip, hadislerin tahrici yapılmıştır. Ayrıca eserde geçen eser ve müellif isimleri tanıtılmış; müellifin alıntı yaptığı yerler, kaynaklardan tespit edilerek dipnotta belirtilmiştir. Anahtar Kelimeler: Güzelhisârî, Mukteḍa-i ḥal, Üslûb, Dua, Taḥḳiḳ

This study is about the piece named `Tefâsîru'd-De'avâti'l-Ḳur'âniyye` by Muḥammed b. 'Âlim Muḥammed from Güzelhisar-Aydın. The author has interpretations of a lot of ayahs and surahs, and comment of Esmâü'l-Ḥüsnâ. Discerment is evident in the Quran interpretations of the author who grew up in the Ottoman education system.In the introduction section of this study, information about pray and the related situations; in the first section, general information about the period in which the writer lived as well as his life and works were given.In the second section of the study, the content of Tefâsîru'd-De'avâti'l-Ḳur'âniyye, its metodology and style, and the features used for structuring the text were analyzed.The outhor gives information about such scopes as this disbursement syntax, vocabulary, rhetoric, doctrine of Islam, interpretation of Quran and reciting. The outhor proves his capability in Islamic studies with his knowledge of the topics and his wording.This piece is examined based on the four different samples of `Tefâsîru'd-De'avâti'l-Kur'âniyye` in the third part. Meanwhile the ayahs and surahs are determined and the hadiths are omitted. In adittion, the outhor cited are stated in the footnote.Keywords: Güzelhisarî, the related situations style, pray, edıtıon and crıtıcs