Yeni nesil teknikler kullanılarak hazırlanan propolis ekstraktlarının fitokimyasal özelliklerinin ve antioksidan kapasitelerinin karşılaştırılması

Abstract

Propolis, farklı bitkisel kaynaklardan bal arıları tarafından toplanan reçinemsi bir madde olup, yapı maddesi olarak kovanda arılar tarafından kullanılmaktadır. Antibakteriyel, antifungal, antikanserojen, antiinflamatuar, antipretik vb. birçok amaç doğrultusunda yüzyıllardır insanlar tarafından kullanılan bu arı ürünü, biyoaktif bileşenlerden yararlanma oranının kısıtlı olması ve bazı alerjik özelliklerin ortaya çıkma olasılığından dolayı ham olarak kullanılamaz ve bu nedenle de çözücülerle ekstraksiyon işlemine tabi tutulduktan sonra tüketime sunulur. Fakat bu işlem sırasında propolisin aktif bileşenlerinin korunması oldukça önem arz etmektedir. Bu nedenle propolis ekstraksiyonunda kullanılan yöntem oldukça önem arz etmektedir. Bu çalışmada geleneksel bir ekstraksiyon yöntemi olan maserasyona ek olarak son yıllarda yeni nesil ekstraksiyon teknikleri arasında sayılan ultrasonik ve mikrodalga destekli ekstraksiyon yöntemleri kullanılarak propolis ekstraktları hazırlanmıştır. Propolis örneğinin ekstrakte edilmesi aşamasında maserasyon yönteminde ekstraksiyon süresi (1, 2, 5, 10, 15, 20, 25, 30 gün); mikrodalga destekli ekstaksiyonda mikrodalga gücü (50W, 100W, 200W, 400W, 500W) ve ekstraksiyon süresi (2, 4, 6, 8, 10 dk); ultrasonik destekli ekstraksiyonda ise ultrasonik genlik (%20, %40, %60, %80) ve ekstraksiyon süresi (5, 10, 20, 30, 60 dk) değişken parametreleri seçilmiştir. Bu parametreler kullanılarak elde edilen ekstraktların, Folin-Ciocalteu yöntemi ile toplam fenolik madde içerikleri ve alüminyum klorür yöntemi ile toplam flavonoid madde içeriklerine ek olarak CUPRAC, CERAC ve DPPH yöntemleri ile antioksidan kapasiteleri araştırılmıştır. Üç farklı ekstraksiyon yöntemi karşılaştırıldığında, en yüksek toplam flavonoid ve fenolik madde miktarına sahip ekstrakt örnekleri sırasıyla ultrasonik destekli ve maserasyon yöntemi ile elde edilmiştir. Bununla birlikte mikrodalga ekstraksiyon yöntemi kullanılarak elde edilen ekstraktlarda maserasyon ve ultrasonik destekli yönteme göre daha yüksek CERAC ve DPPH değerine sahip olan ekstraktlar bulunduğu gözlemlenmiştir.

Propolis is a resinous substance collected by honey bees from different plant sources and used by bees in the hive as a building material. It has been used by people for centuries for its beneficial properties such as antibacterial, antifungal, anticarcinogenic, antiinflammatory and antipretic. This bee product cannot be used raw because of the limited rate of utilization of bioactive components and the possibility of some allergic properties, and is therefore offered for consumption after extraction with solvents. However, preservation of the active components of propolis (phenols and flavonoids) during this process is very important. Therefore, the method used in the extraction of propolis is very important.In this study, in addition to maceration, which is a traditional extraction method, different extracts of propolis were obtained by using ultrasonic and microwave assisted extraction techniques which are considered among the new generation extraction techniques in recent years. Extraction time (1, 2, 5, 10, 15, 20, 25, 30 days) for maceration extraction; microwave power (50W, 100W, 200W, 400W, 500W) and extraction time (2, 4, 6, 8,10 min) for microwave assisted extraction; amplitude (20%, 40%, 60%, 80%) and extraction time (5, 10, 20, 30, 60 min) for ultrasound assisted extraction were selected as the independent variables. Total phenolic contents of these extracts by Folin-Ciocalteu method and total flavonoid contents by aluminum chloride method in addition to antioxidant capacities by CUPRAC, CERAC and DPPH methods were investigated. When three different extraction methods were compared, extract samples having the highest total flavonoid and phenolic contents were obtained by ultrasonic and maceration assisted extraction, respectively. However, it was observed that extracts with microwave extraction method had higher CERAC and DPPH values than maceration and ultrasonic assisted method.