Sosyal bilgiler öğretmenlerinin tartışmalı konuların öğretimine ilişkin düşüncelerinin incelenmesi

Abstract

Günümüz dünyasında eğitimin öncelikli amaçlarından biri; bireyleri, iletişim, üst düzey düşünme, problem çözme ve sorgulama becerileri ile donanımlı küresel bakış açısına sahip vatandaşlar olarak yetiştirmektir. Tartışmalı konuların sınıf ortamında ele alınması, öğrencilerin bu tür becerileri edinmesine ortam hazırladığı için önemlidir. Bu bağlamda, Sosyal Bilgiler öğretmenlerinin tartışmalı konuların sınıf ortamında öğretimine ilişkin düşüncelerini ortaya koymak bu çalışmanın temel amacını oluşturmaktadır. Bu amaca daha iyi hizmet edebilmesi için araştırmada, karma araştırma yöntemi benimsenmiştir. Araştırmanın evrenini Bursa iline bağlı 17 ilçede çalışan 768 Sosyal Bilgiler öğretmeni oluşturmaktadır. Araştırma evreninden amaçlı örnekleme yöntemiyle seçilen 140 Sosyal Bilgiler öğretmenine anket uygulanmış, anket uygulananlar içerisinden 10 Sosyal Bilgiler öğretmeni ile görüşme yapılmıştır. Katılımcılara uygulanan anketlerden elde edilen veriler SPSS'e aktarılarak; görüşme sonucu elde edilen veriler ise içerik analizi yöntemiyle analiz edilmiştir. Ankette yer alan her maddenin aritmetik ortalaması, standart sapması, frekansları ve toplam puanı belirlenerek elde edilen veriler yorumlanmıştır. Görüşme sonucu elde edilen veriler içerik analizi yöntemiyle derinlemesine irdelenmiş ve anket sonuçlarıyla birlikte yorumlanmıştır. Araştırma bulgularına göre; terör en tartışmalı konu; yaradılış inancı ise en az tartışmalı konu olmuştur. Bunun yanı sıra öğretmenler, Sosyal Bilgiler Öğretim Programıyla ilişkili ve öğrencilerin hazırbulunuşluk düzeylerine uygun konuları sınıf ortamına getirmeyi tercih ederken; öğrencilerin gelişimsel seviyelerine uygun olmayan konuları sınıf ortamına getirmek istememektedir. Araştırma bulgularının ortaya koyduğu bir başka sonuç ise; tartışmalı konuların, öğrencilerin üst düzey düşünme ve iletişim gibi kişisel gelişimleri açısından çok kritik beceriler edinmesine katkı sağladığı gibi onların farklı fikirler edinip donanımlı bireyler olarak yetişmelerine de olanak tanımasıdır. Ayrıca tartışmalı konuların öğretiminin Sosyal Bilgiler dersi ile ilgili olduğu ve dersin hedeflerine ulaşması açısından önemli olduğu da dikkate değer bir başka sonuçtur. Öğretmenlerin tartışmalı konuların öğretimiyle ilgili öz yeterliklerinin düşük olması araştırmanın ortaya koyduğu bir başka dikkate değer sonuçtur. Sonuç olarak, tartışmalı konuların sistematik olarak sınıf ortamına getirilmesi, öğrencilere sağlayacağı duyuşsal ve davranışsal kazanımlar açısından, genel olarak olumlu olduğunu söylemek mümkündür.

Today, one of the primary aims of education is to raise individuals as qualified citizens who have a global perspective and high communication, thinking, problem-solving and questioning skills. Discussing controversial issues in a class environment is important in providing students with such skills. In this regard, presenting the ideas and approaches of social studies teachers towards teaching controversial issues in class environment is the main goal of this study. In order to serve this goal, mixed research method was used in the study. Population of the study was formed of 768 Social Studies teachers from 17 different districts of Bursa. Surveys were conducted with 140 Social Studies Teachers who were chosen by purposive sampling method and 10 teachers from among these 140 teachers were interviewed. Data obtained from surveys was transferred into SPSS and data from interviews was analyzed by content analysis method. Arithmetic means, standard deviations, frequencies and total scores of each entry of the surveys were calculated and data obtained was interpreted. Data obtained from surveys was deeply studied by content analysis method and it was interpreted with survey results. According to research findings, terror is the most controversial issue while belief is the least controversial issue. In addition to this, teachers prefer discussing issues that are related to social studies program and suitable for readiness levels of children in the class, while they don't want to mention issues that are unsuitable for their developmental levels. Another result of research findings shows that controversial issues help students acquire skills critical for their developments like high-level thinking and communication skills, give them perspectives and make them grow up as qualified individuals. Another result shows that teaching controversial issues is related to social studies course and it is important in reaching the objectives of the course. Another significant result of the study shows that teachers have low self-efficacy levels on teaching controversial issues. As a conclusion, it is possible to say that discussing controversial issues systematically in the class is generally positive in terms of affective and behavioral attainments of children.