Vergi ahlakı ve vergi uyumu açısından yükseköğrenimin rolü: Gaziosmanpaşa Üniversitesi örneği

Abstract

Günümüzde vergiler devletler açısından vazgeçilemez bir gelir kaynağıdır. Vergiler, hem toplumların bekası açısından hem de toplumların ihtiyaç duyduğu kamusal hizmetlerin sağlanmasında hayati öneme sahiptir. Vergilerin toplanmasında, vergi idaresine ve vergi mükelleflerine birtakım görevler düşmektedir. Mükellef açısından bakılırsa elde ettikleri gelirlerden fedakarlık yaparak bir kısmını devlete vergi olarak vermek ciddi bir yüktür. Hatta bazı vergi mükellefleri, vergi yükünden kurtulmak amacıyla vergiden kaçınma, vergi kaçırma, kayıt dışı vb. yollara da başvurmaktadır. Bu tür davranışların önlenmesi toplumun hem refahı hem de geleceği açısından önemlidir. Vergiye karşı olumsuz davranışların önlenmesinde vergi idarelerinin vergi mükelleflerinin tamamını eksiksiz bir biçimde kontrol etmeleri olanaksızdır. Bu sebeple vergi mükelleflerinin vergi ahlakı ve vergiye uyum düzeylerinin artırılmasının, bu tür davranışları azaltmada en etkili yollardan biri olacağı düşünülmektedir. Vergi ahlakı ve vergiye uyumun oluşmasında ise sosyoekonomik, mali, hukuki, demografik vb. faktörler etkili olmaktadır. Özellikle her alanda olduğu gibi vergi alanında da eğitimin önemli olduğu düşünülmektedir. Bu sebeple vergi ahlakı ve vergiye uyumun oluşumunda ve artırılmasında eğitimin rolünün incelenmesi çalışmanın özünü oluşturmaktadır. Geleceğin vergi mükellefleri olan Gaziosmanpaşa Üniversitesi İİBF öğrencilerine yükseköğrenim süresi boyunca sağlanan eğitimin vergi ahlakı ve vergiye uyum düzeylerine olan etkisi incelenmiştir. İİBF öğrencileriyle 590 anket uygulaması yapılmıştır. Elde edilen veriler SPSS 16. Paket Programı kullanılarak analiz edilmiştir. Analiz esnasında faktör analizi, Tek-yönlü varyans (ANOVA) ve bağımsız örneklem t testleri kullanılmıştır. Analiz neticesinde vergi ahlakı ve vergiye uyum ile üniversite öğrencilerinin bölümleri, sınıfları, öğrenim türleri, yaşları, cinsiyetleri, ailelerinin yaşadıkları bölge ve alan, ailesel ve kişisel gelirleri arasında anlamlı ilişkiler tespit edilmiştir. Anahtar Kelimeler: Vergi Ahlakı, Vergi Uyumu, Eğitim

Today, taxes are an indispensable source of income for the states. Taxes are of vital importance both for the sake of the societies and for the provision of public services that are needed by the societies. In the collection of taxes, there are a number of duties to tax administration and taxpayers. From the point of view of taxpayers, sacrificing the income they earn is a serious burden to give some of them taxes. Some taxpayers may even applies to roads tax avoidance, tax evasion, unregistered etc. in order to get rid of the tax burden. Prevention of such behaviours is important both for the welfare of the society and for the continuation of the society.It is impossible for tax administrators to fully control all taxpayers in the prevention of negative behaviour against taxation. Therefore, increasing taxpayers' tax morale and tax compliance levels will be one of the most effective ways to reduce such behaviour. There are socio-economic, financial, legal, demographic, etc. factors in occuring tax morale and tax compliance. It is thought that importance of education is big in taxation area as it is especially in every area. For this reason, examining the role of education in the formation and enhancement of tax morale and tax compliance constitutes the essence of the study. Gaziosmanpaşa University Faculty of Economics and Administrative Sciences, which is the taxpayer of the future, examined the effect of the education provided during the period of higher education on the level of tax morale and tax compliance. 590 questionnaires were administered by the students of the Faculty of Economics and Administrative Sciences. The obtained data were analyzed using SPSS 16 Package Program. Factor analysis, One-way ANOVA and independent sample t-tests were used in the analysis. As a result of the analysis, it's found that tax morale and tax compliance have significant relationships with university students' departments, classes, types of learning, their ages, gender, region and area where their families live, family and personal income.Keywords: Tax Morale, Tax Compliance, Education