Bahtî`nin manzum bir eserinin transkripsiyonlu metni ve incelenmesi

Abstract

Doğum ve ölüm tarihleri hakkında net bir bilgi bulunmayan Bahtî, 16. yüzyılın ortalarından 17. yüzyılın ortalarına kadar uzun hayat sürmüş bir divan şairidir. Mürettep bir divanı ve bazı mamzumeleri olduğu bilinen Bahtî'nin incelediğimiz bu manzumesi, Tuhfetü'l Fakîr, 17. yüzyıl Osmanlı padişahlarından Sultan İbrahim'e Hicri 1050 (M. 1640) yılında takdim edilmiş, 1298 beyitten oluşan siyasetname türünde bir mesnevidir. Geleneksel ana bölümlemeler gözardı edildiğinde eserin irili ufaklı toplam 52 alt bölümden oluştuğu görülür. Bu siyasetname, bölümlerde geçen kısa hikâyeler ve makalelerin; ayet, hadis ve kelam-ı kibarlarla zenginleştirilmesi yoluyla padişaha, devlet yönetiminde nasıl davranması gerektiği hususunda nasihat veren, yol gösteren önemli bir eserdir.İlim ve edebiyat dünyası için önemli bir yer teşkil edeceği düşünülen bu çalışma üç ana bölümden oluşmaktadır. Çalışmanın ilk bölümünde sırasıyla Bahtî'nin hayatı, eserleri, edebî kişiliği ve metinden hareketle dil ve üslup özellikleri hakkında bilgiler verildi. İkinci bölümde eser, şekil ve içerik özellikleri bakımından incelendi. Şekil özellikleri olarak vezin, kafiye, redif, nazım şekli ve türü hakkında bilgiler verilirken; içerik özellikleri bakımından din, cemiyet ve tabiat konuları hakkında değerlendirilmeler yapıldı. Üçüncü bölümde ise mesnevinin transkripsiyonlu metnine yer verildi. En sonunda çalışmamıza ek olarak eserde geçen kelimelerle ilgili bir başvuru sözlüğüne ve özel isimler dizinine yer verildi.Divan edebiyatı alanında henüz gün yüzüne çıkmamış ve daha önce herhangi bir akademik çalışmaya konu edilmemiş bu eser, bu vesileyle ilim ve edebiyat sahasına kazandırılmış olacaktır.Anahtar Kelimeler: Divan edebiyatı, 17. yüzyıl, Bahtî, Tuhfetü'l Fakîr, siyasetname.

Bahtî, whose dates of birth and death are not known for sure, is an Ottoman divan poet who lived a long life from the middle of the 16th century until the middle of the 17th century. Bahtî was known for rearranged divan and some works of poems. The poem, Tuhfetü'l Fakîr, analyzed in this study was a political masnavi of 1298 verses which was presented to one of 17th century sultans, Sultan İbrahim, in the year of the Hegira 1050 (A. D. 1640). When the traditional main divisions are ignored, it can be seen that the work consists of a total of 52 subdivisions. This political masnavi is an important work of literature that guides and advises the sultan how to behave in the government through the enrichment of short stories and articles in divisions with verses of the Koran, hadiths and kalams. This study consists of three main parts and we believe that it will have an important place in the world of science and literature. In the first part of the study, there is information about Bahtî's life, works and literary character as well as his linguistic and stylistic preferences with reference to the text. The work was analyzed in terms of style and content in the second part. The style was analyzed in terms of rhythm, rhyme as well as form and kind of poetry. The content was analyzed in terms of the subjects of religion, community and nature. The third part contains the transcription of the poem. The appendix of our study contains a reference dictionary for the words in the study and a proper names index. The purpose of this study is to bring this literary work, which has not been brought to light or been the subject of an academic study before, to the world of science and literature. Key Words: Ottoman poetry, 17th century, Bahtî, Tuhfetü'l Fakîr, political treatise.