Acilde serebral inme endikasyonu ile yoğun bakım yatış kararı verilen kronik hemodiyaliz hastalarının demografik özellikleri, natıonal ınstıtutes of health stroke skalası (NIHSS) ve charlson komorbidite skorlarının (CCS) diğer hastalar ile karşılaştırılması

Abstract

İnme, tüm dünyada ölüm nedenleri içinde dördüncü sırada yer almaktadır. Bununla birlikte erişkinlerde ölüm ve sakatlığa en çok neden olan nörolojik hastalıktır. Kronik böbrek yetmezliği (KBY) de serebrovasküler hastalıkların (SVH) mortalite ve morbiditesinde önemli bir risk oluşturur. Ancak KBY ve hemodiyalizin (HD) inme ile ilişkisi üzerine yapılan çalışmalar yeterli sayıda değildir.Biz bu çalışmamızda inme tanısı ile yoğun bakıma yatırılan ve kronik HD'e giren hastaların demografik özellikleri, KBY ve HD'nin inme üzerine etkisi, Charlson Komorbidite Skoru (CCS) ve National Institutes Of Health Stroke Skalası (NIHSS) skorunu, diğer hasta gruplarıyla karşılaştırmayı, var ise farklılıklarını ortaya koyabilmeyi ve bu bilgi ışığında Acil Tıp olarak bu inme olgularında morbidite ve mortaliteyi azaltabilecek hasta yönetimine katkıda bulunabilmeyi amaçladık.Başkent Üniversitesi Adana Uygulama ve Araştırma Merkezi Acil Servisine Ocak 2011- Aralık 2013 tarihleri arasında başvuran ve World Health Organization (WHO) kriterlerine göre inme tanısıyla yoğun bakımda yatırılarak izlenen, 18 yaş ve üstü hastalar retrospektif olarak değerlendirilmiştir. Hastalar dört gruba ayrılmıştır. Birinci grup kronik HD hastaları, ikinci grup KBY dışında sadece bir komorbid hastalığı olanları, üçüncü grup KBY dışında en az iki komorbid hastalığı olanları ve dördüncü grup ise hiçbir kronik hastalığı olmayan hastaları temsil etmekte olup, HD hastaları diğer gruplarla karşılaştırılmıştır.Çalışmamızın retrospektif analizlerinde KBY ve HD'nin inme riski ve mortalitesini artırdığı tespit edilmiş olup literatürdeki benzer çalışmaları destekler niteliktedir. HD hastalarında erkek cinsiyet, 64 yaş üstü olmak, hipertansiyon (HT) ve/veya diyabetes mellitus (DM) öyküsünün varlığı, yüksek CCS (CCS > 4, p=0,000) değerleri, taşikardi olmayıp nabızda göreceli olarak artış olması (87/dk, p=0,003), anemi (Hemotokrit: Htc < %40, p:0,000), düşük HDL kolesterol (HDL-k < 40 mg/dL, p:0,003), yüksek trigliserid (TG > 95 mg/dL, p:0,033) ve C-reaktif protein (CRP > 6mg/L, p=0,000) değerleri artmış inme riski ile ilişkili bulunmuştur. NIHSS değerleri ise diğer gruplara göre anlamlı olarak daha düşük (ortalama NIHSS=6,5 p:0,009) saptanmıştır. HD hastaları acile en kısa sürede başvuran hasta grubu olmuştur (3,5 saat p=0,020). Tüm inmelerde beyin manyetik rezonans görüntülemede (MRG) en fazla orta serebral arter (OSA) sulama alanında infarkt (n=238 %41,8) tespit edilmiştir ancak bu oran en az HD hastalarında (n=16, %26,6 p=0,024) görülmüştür. Ayrıca hemorajik inme sıklığı HD hastalarında daha fazla olup (n=16, %26,7; p=0,002), beyin bilgisayarlı tomografide (BBT) intrakraniyal kanama (İKK) en fazla bu hasta grubunda saptanmıştır (n=15, %25; p=0,023). HD hastalarında inme nedenli mortalite genel popülasyona göre daha yüksektir (n=22, %20.4 p=0,009). HD hastalarında inme risk faktörlerinin bilinmesi, altta yatan hastalıkların tedavi edilmesi ve/veya kontrol altında tutulması, inme semptomları ve hastaneye erken başvuru konusunda hasta ve hasta yakınlarının bilinçlendirilmesi ve hızlı, kararlı Acil Tıp hasta yönetimi morbidite ve mortalitenin azalmasına katkıda bulunabilir.Anahtar Kelimeler: Serebral İnme, Kronik Hemodiyaliz, Acil Tıp, National Institutes of Health Stroke Scale (NIHSS), Charlson Komorbidite Skoru (CCS)

Stroke is the fourth reason of death in the worldwide. It is the leading cause of neurologic mortality and morbidity in adults, however. Chronic renal disease (CRD) is one of the major risk factor of cerebrovascular disease (CVD). However, there are few studies assessing the relationship between stroke and CRD / hemodialysis (HD). In this study, we aimed to compare the demographic characteristics, Charlson Comorbidity Score (CCS) and National Institutes of Health Stroke Scale (NIHSS) of chronic HD patients who were hospitalized in intensive care as cerebral stroke, with other groups, to define the differences, if there is, and within enlighten of this information, to contribute the management of such stroke patients in decrease of the mortality and morbidity rates in Emergency Department. Patients who referred to the Baskent University Faculty of Medicine, Adana Training and Research Center, Emergency Department between January 2011 and December 2013, diagnosed as stroke by World Health Organization (WHO) criteria, hospitalized in intensive care unit and age ≥18 years old, were retrospectively analyzed. Patients were divided into four groups. The first group was represented CRD patients; the second group was included the patients had one comorbidity, except CRD; the third group had at least 2-comorbidities, except CRD; and the fourth group had none of any comorbidity. Patients with CRD were compared with other groups. In the retrospective analysis of our study, we found that stroke risk and disease related mortality were increased in CRD patients consistent with the literature. In hemodialysis patients; being male gender, >64 age, hypertension (HT) and/or diabetes mellitus (DM), higher CCS score (CCS > 4, p:0,000), relative increase in pulse without tachycardia (87/min, p=0.003), anemia (Hematocrit: Hct < 40%, p=0.000), decreased HDL cholesterol (HDL-k < 40 mg/dL, p=0,003), increased trigliseride (TG > 95 mg/dL, p=0,033) and higher C-reactif protein levels (CRP > 6mg/L, p=0,000) were related in increased risk of stroke. NIHSS values were detected as statistically significantly decreased compared to the other groups (mean NIHSS= 6,5 p=0,009). HD patients were admitted to the Emergency Department earlier then the others (3,5 hour p=0,020). Middle cerebral artery watersheed infarcts were the most seen findings in brain magnetic rezonans imaging (MRI) (n=238, p=%41,8) however, the rate was lowest in HD patients (n=16, %26,6 p=0,024). Also hemorrhagic stroke was much more frequent in HD patients (n=16, %26,7; p=0,002) and in brain computerized tomography (BCT) intracranial hemorrhage (İCH) was seen mostly in this group (n=15, %25; p=0,023). The mortality in HD patients admitted with stroke was increased than other groups (n=22, %20,4 p=0,009). In HD patients, awareness of risk factors related to the stroke, management of underlying disease, education of patients and their relatives about stroke disease symptoms and immediate intervention, rapid and accurate management of patients in the Emergency Department may supply decreased morbidity and mortality in stroke patients with hemodialysis. Keywords: Cerebral stroke, Chronic Hemodialysis, Emergency Medicine, National Institutes of Health Stroke Scale (NIHSS), Charlson Comorbidity Score (CCS),