Genç yetişkinlerde bağlanma stillerinin psikososyal olgunluğu yordayıcılığı üzerinde anne-baba tutumlarının aracı etkisi

Abstract

Bu çalışmada genç yetişkinlerin bağlanma stilleri ve psikososyal olgunluk düzeyi arasındaki ilişkide anne-baba tutumu değişkeninin aracı rolü incelenmiştir. Araştırmanın örneklemi basit rastlantısal örnekleme yöntemi kullanılarak ulaşılan 17-30 yaş aralığında (Ort = 21.0, S = 2.42) 452 üniversite öğrencisinden oluşmaktadır (350 K, 102 E). Katılımcıların genel psikososyal olgunlaşma düzeyini ölçmek amacıyla Değiştirilmiş Erikson Psikososyal Dönemler Envanteri (MEPSI), bağlanma stillerini belirleyebilmek amacıyla Yakın İlişkilerde Yaşantılar Envanteri (YİYE) ve son olarak algıladıkları anne-baba tutumlarını değerlendirebilmek amacıyla da Çocuk Yetiştirme Tutumları Ölçeği (ÇYTÖ) kullanılmıştır. Araştırmada, YİYE kaygılı ve kaçınmacı bağlanma alt boyutları bağımsız değişkenler, MEPSI toplam puan (psikososyal olgunluk) bağımlı değişken ve ÇYTÖ anne-baba tutumu boyutları olan kabul/ilgi ve sıkı denetim/kontrol aracı değişkenler olarak belirlenmiştir. İlk adımda ölçekler arası Pearson korelasyon katsayıları hesaplanmış ve aralarında anlamlı bir ilişki bulunmayan değişkenler modele dahil edilmemiştir. İkinci olarak, araştırmada öne sürülen hipotezler doğrultusunda aracı değişkenli regresyon analizi yürütülmüştür. Araştırma sonuçları, katılımcıların psikososyal olgunluk düzeyi ile diğer tüm değişkenler arasında anlamlı ilişkiler olduğunu göstermektedir. Kaygılı bağlanma ile psikososyal olgunluk arasındaki ilişkide anne-baba tutumunun kabul/ilgi ve sıkı denetim/kontrol boyutları kısmi aracılık rolü üstlenmiştir. Kaçınmacı bağlanma ve psikososyal olgunluk arasındaki ilişkiye ise sıkı denetim/kontrol alt boyutunun kısmi aracılık ettiği görülmüştür. Özetle, genç yetişkinlerde bağlanma stillerinin psikososyal olgunluğu yordayıcılığı üzerinde algılanan anne-baba tutumlarının aracılık etkisinin olduğu saptanmıştır. Çalışmadan elde edilen bulgular, ilgili alanyazın ışığında tartışılmıştır. Anahtar Sözcükler: psikososyal olgunluk, bağlanma stilleri, kaygılı bağlanma, kaçınmacı bağlanma, anne-baba tutumları.

The aim of the present study was to investigate the relationship between attachment styles and psychosocial maturation levels of young adults through the mediator role of perceived parental attitudes. The sample of the study consisted of 452 university students (350 F, 102 M), aged between 17 and 30 (X = 21.0, S = 2.42). Modified Erikson Psychosocial Stages Inventory, the Experiences in Close Relationships Inventory and Parenting Styles Quastionnaire were used to measure psychosocial maturation levels, attachment styles and parental attitudes respectively. The statistical analysis indicated that, the correlations between psychosocial development levels and all subscales were statistically significant. Regression analysis revealed that parental warmth and control partially mediated the relationship between anxious attachment style and psychosocial maturation; while parental control partially mediated between avoidant attachment style and psychosocial maturation. To sum up, the results indicate that perceived parental attitudes have a partial mediator role in the relationship between attachment styles and psychosocial maturation levels of young adults. The implications and the future directions of the findings are discussed in the light of the relevant literature.Keywords: psychosocial maturation, attachment styles, anxious, avoidant, parental attitudes.