Üretim işletmelerinde kalite maliyetlerinin hesaplanması: Bir çimento işletmesinde uygulama

Abstract

Günümüzde yaşanan küreselleşme ile işletmeler yoğun rekabet ortamı karşı karşıyadır. Bu ortamda yaşamını sürdürmek isteyen işletmeler sundukları mamul ve hizmetlerin kalitesine önem vermek zorundadır. Çünkü kalite, işletmenin müşteri istek ve ihtiyaçlarını yakından takip ederek müşteri memnuniyetini sağlamada en önemli rekabet silahlarından biridir. İşletmenin kaliteli üretim ve hizmeti sürekli olarak başarabilmesi için kalitenin tek birim tarafından değil, tüm birimler tarafından üst düzeyden destek sağlanarak benimsenmesi gerekmektedir. Kalitenin tüm birimler tarafından benimsenmesi ise; işletmenin Toplam Kalite Yönetimi felsefesini gerçekleştirmesi ile mümkün olmaktadır. Toplam Kalite Yönetimi felsefesi bir işletmede uygulanırken kontrol edilmelidir. Bu noktada kullanılabilecek kontrol araçlarından biri ise kalite maliyetleridir. Kalite maliyeti, işletmenin üretim öncesi ve üretim sonrası tüm aşamalarında ortaya çıkabilecek hataları önlemek ve ortadan kaldırmak için katlanılan fedakarlıkların parasal ifadesidir. Dolayısıyla işletmelerin kalite maliyetlerini izlemesi ve analiz etmesi için ölçmeleri gerekmektedir.Bu çalışmada kalite maliyet kalemleri arasındaki ilişki ve elde edilen verilere göre yıllık olarak toplam kalite maliyetinin raporlanması, kalite maliyet modellerinden PAF (Prevention - Apprasial - Failure ) modeline göre test edilmektedir. Çalışmada; kalite, toplam kalite yönetimi, kalite maliyetleri, kalite maliyet modelleri ve kalite maliyetlerinin muhasebe sisteminde izlenmesi hakkında geniş bir literatür bilgisine yer verilmiştir. Uygulama bölümünde ise; Çimento Üretim İşletmesi'nde kalite maliyetlerine ilişkin bir araştırma yapılmıştır. İşletmenin belirlenen yıllara göre kalite maliyet kalemleri rapor halinde sunularak; toplam kalite maliyeti içindeki oransal ve rakamsal verilerine yer verilmiştir. Elde edilen kalite maliyetlerinin rakamsal verileri ise 8 no'lu ana hesap grubunda muhasebeleştirilmiştir.Anahtar Kelimeler: Kalite, Toplam Kalite Yönetimi, Kalite Maliyetleri, PAF Modeli.

Today, the organizations are facing fierce competition environment due to globalization. The organizations wishing to cope with this competition environment must have to pay particular importance to the quality of the products and services they offer. Since, quality is one of the most competition tools of an organization in order to satisfy the customer satisfaction by closely following the needs and desires of the customers. In order for an organization to achieve quality production and service constantly, the quality must be adopted not only by a single unit but also by all of the units of the organization by receiving high-level support. Adoption of quality by all of the units, however, can only be achieved by realizing the principle of Total Quality Management by the organization. Total Quality Management must be controlled during the application in an organization. One of the control tools that can be applied is the quality costs. Quality cost is the monetary statement of the sacrifices made by the organization in order to prevent and eliminate the mistakes that may occur in all of the stages before and after the production. Therefore, the organizations must measure the quality costs in order to follow and analyse the said costs.In this study, the relationship among the quality cost items and reporting the total quality costs annually in accordance with the data obtained are tested with respect to PAF model that is one of the quality cost models. In the study, wide literature data relating to quality, total quality management, quality costs, and quality cost models and following the quality costs in accounting system, has been provided. A research on the quality costs in Cement Production Organization has been made in the practice section. Quality cost items of the organization in accordance with determined years have been reported and presented; rational and numeral data within total quality costs have been provided. The numeral data of quality costs obtained have been accounted in the primary accounting group numbered 8.Key Words: Quality, Total Quality Management, Quality Costs, PAF Model.