Niğde ve yöresindeki insan sağlığına olumsuz etkileri olan kayaç ve mineraller (tıbbi jeoloji)

Abstract

ÖZET NİĞDE VE YÖRESİNDEKİ İNSAN SAĞLIĞINA OLUMSUZ ETKİLERİ OLAN KAYAÇ VE MİNERALLER (TIBBİ JEOLOJİ) KOÇAK, Meltem Niğde Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Jeoloji Mühendisliği Anabilim Dalı Danışman : Prof. Dr. İbrahim ÇOPUROĞLU Ağustos 2006, 108 sayfa Niğde ve yöresi jeolojik bakımdan doğal bir müze konumunda olup, Orta Toroslar, Niğde masifi, Üçkapılı granodiyoriti ve Hasandağ-Melendizdağ-Erciyesdağ volkanitleri zengin mineral ve kayaç çeşitleri sunmaktadır. Bunların bazıları insan sağlığım olumsuz yönde etkilemekte olup, genellikle 5-1 0u boyundaki zeolit ve asbest gibi lifsi mineraller solunum yoluyla vücuda girdiği zaman başta kanser olmak üzere çeşitli hastalıklara neden olmaktadır. Niğde masifi metamorfitleri içerisinde Au-Ag-Sn-W-Mo-Bi-As-Sb-Hg-Cu-Pb-Zn ve Fe elementlerinin oluşturduğu cevher yatak ve zuhurları ile Aladağ-Bolkardağ ofiyolitleri, Niğde masifi metamorfik kayaçlanna ait serpantin (asbest), Hasandağ- Melendizdağ volkanik ürünlerinden zeolit (eriyonit) ve Niğde bölgesine ait kurşun- çinko, antimuan-civa yatak ve zuhurları, insan sağlığına zarar veren elementler ve bunların oluşturduğu minerallerdir. Ayrıca, bölgenin geçim kaynağını oluşturan bağ-bahçe tarımı ve patates üretimi sırasmda bilinçsizce kullanılan zirai ilaçlar ve gübreler de başta yeraltı suyunu olmak üzere, tüketilen meyve ve sebzelerin kirlenmesine neden olmakta, insan sağlığım olumsuz yönde etkilemektedir. Anahtar sözcükler: Niğde Masifi, asbest, zeolit, tıbbi jeoloji, böbrek taşlan. III

SUMMARY MİNEROLOGİC İNVESTİGATİON OF ROCKS AND MINERALS WHICH HAVE EFFECTS ON HUMANS HEALTHS WHO LIVE IN THE REGİON OF Nİ?DE (Medical Geology) KOÇAK, Meltem Niğde Universty Graduate School and Applied Sciences Department of Geologial Engineering Supervisor : Prof. Dr. Ibrahim ÇOPURO?LU August 2006, 108 pages The city of Niğde and its immediate vicinity is more like a natural museum since Central Taurus mountains, Niğde Massif, Üçkapılı Granodiorite and Hasandag- Melendizdag-Erciyesdag volcanics present diverse mineral and rock varieties. Some of these are deleter ous due to their obvious health cancers, such as 5-10 u sized fibrous zeolite an asbestos are carsinojenic when inhaled. Oer depositos and mineralizations with in the metamorphics of the Niğde massif contain a dozen of heavy metals and ophiolites occurning in the Aladag-Bolkardag range include rocks beaming serpantine (asbestos) and the volkanics of the Hasandag- Melendizdag carry zeolite (eriyonite), Pb-Zn, Sb-Hg elements and their mineral forms. In addition to these, certain agricultural practices such as garden agriculture, patato agriculture give rise to environmental and groundwater pollections due to excessive and unconsions use of various fertilizers. Keywords: Nigde Massif, asbestos, zeolite, medical geology, kidney stones IV