Spor kulüplerinde maç öncesi takım kurma problemi için yeni karar modelleri: Voleybol kulübü uygulaması

Abstract

Spor kulüplerinde maç öncesi takım kurma problemi, antrenörün maçı kazanmak için kadroda yer alan oyuncuların içerisinden sahada konumlandırılmış mevkilere oyuncu atama problemidir. Son yıllarda, hızla büyüyen spor endüstrisinde, takım kurma problemleri ekonomik ve sportif başarı yönüyle büyük bir önem kazanmıştır. Oyuncu sayısının ve teknolojik gelişmelerin getirdiği veri kaydı ve veri elde edilebilirliğinin artmasından dolayı, antrenörler nicel ve nitel yığınla bilgiyi bir arada değerlendirmek zorunda kalmaktadırlar. Bu sebeplerden ötürü takım kurma problemleri üzerinde yapılan bilimsel çalışmaların sayısında son yıllarda artış olmuştur. Bu tez çalışmasında, ilkin spor kulüplerinde takım kurma problemi ile ilgili çalışmalar ayrıntılı bir şekilde incelenerek irdelenip, farklı bakış açıları ve yaklaşımların gereği ortaya konmuştur. Daha sonra, sistem yaklaşımı ile paydaşları göz önüne alarak, antrenörlerin takım kurma kararında kendisine destek olacak 4 farklı karar modeli geliştirilerek, bu modellerin hangi durumlarda nasıl kullanılacağı belirtilmiştir. İlk model, tartılı toplam performansların en büyüklendiği, ikinci model ise antrenörün performans beklentilerini hedef değerler olarak ele alıp, buna bağlı şekillenen hedef programlama modelleridir. Üçüncü model takım ve oyuncu uyumunun en büyüklendiği; son model ise performansın ve uyumun iki ölçüt olarak ele alındığı modeldir. Önerilen karar modellerinin gerçek hayat problemlerinde kullanılabilirliği için modellere ait parametrelerin bulunması, elde edilmesi veya tahmin edilmesi gerekmektedir. Belirtilen amaçlarla, kullanılabilir yöntemler ve model kullanıcılarının hangi durumlarda hangi yöntemi seçmesi gerektiği genel çerçevede sunulmuştur. Geliştirilen modellerin gerçek hayat problemlerinde nasıl uygulanabileceğini örneklemek için önerilen yaklaşım, Ankara'da yer alan ve Türkiye Erkekler 1. liginde mücadele eden bir voleybol kulübünde uygulanmıştır. Uygulama öncesi model parametrelerinin nicel değerleri tahmin edilip, karar vericinin belirlediği değerlerde göz önüne alınarak, modeller CPLEX 12.6.0.0 versiyonuyla çözdürülmüştür. Modellerin çözümleri arasındaki ilişkiler ve karar vericinin öncelikleri ve beklentileri doğrultusunda anlamlı ve uygulanabilir sonuçlar verdiği gözlemlenmiştir. Tezde, uygulamada model sonuçlarının anlamları, çözüm sonrası analizler ve antrenörün bunları nasıl kullanabileceğine yer verilmiştir.

Team formation problem for sports clubs before the match stage is a player assignment problem that coach assigns the players among the squat to the identified in-field positions to win the match. In recent years, in the rapidly growing sports industry, team building problems have gained great importance for economic and sporting success. Because of the increase in the number of players and the increased availability of data and data provided by technological developments, coaches are forced to evaluate huge amount of quantitative and qualitative information. For these reasons, the number of scientific studies on team forming problems has increased in recent years. In this thesis, firstly, the studies related with team formation problem for sports clubs are analyzed in detail and the need for new points of view and approaches are addressed. Then, regarding the systems approach 4 different decision models are developed to give aid to the coach on the team forming decision and how to use these models are pointed out. The first model is the one that maximizes the weighted total performance and the second model is the goal programming models that take the performance expectancies of the coach as target values. The third model maximizes the team and player harmony and the last model is a multi-objective model of performance and harmony.Proposed decision models' parameters must be found, forecasted or obtained for the usability of the models in real life problems. With the stated purposes, the available techniques are presented for the model users in general sense. Then a guideway for which technique must be used under which circumstances is outlined.In order to illustrate how the proposed models can be used in real life problems, the proposed approach is applied to a volleyball club in Ankara which is competing in the men's league. To do this, we first predicted and determined relevant parameters of the models and then the models are solved by using CPLEX 12.6.0.0 version. It has been observed that the models give meaningful and applicable results in relation to the solutions and the decision maker's priorities and expectations. The implications of model results, post-optimality analysis and how the coach can use them are also included in the application.