4925 sayılı karayolu taşıma kanununun tedarik zincirine uygulanmasında ortaya çıkan sorunlar ve çözüm önerileri

Abstract

En eski ve yüksek iş hacimli endüstrilerinden biri olarak karayolu taşımacılığı Türk ekonomisin de kritik bir öneme sahiptir. Ülkemizde lojistik sektörü faaliyetlerine bakıldığında yüksek oranda karayolu taşıma kökenli işletmelerin üstünlüğü göze çarpar. Bu çalışma, 4925 sayılı Karayolu Taşıma Kanunu ve yönetmeliği kapsamında yetki belgesi almış, bu belge türleri içerisinde sadece karayolunda yük taşımacılığı işlerine çeşit hizmetler sunan işletmelerin rekabet avantajı bakış açısından kanun ve yönetmelik maddelerine yönelik çeşitli tutumlarının işleri üzerindeki etkilerini incelemeyi amaçlamıştır. Bu amaçla, yasa kapsamında yük ve eşya taşıması hizmetlerine çeşitli hizmetler sunan 19 belge grubundan işletmeler üzerine bir alan araştırması yürütülmüştür. Katılımcılar, büyük bir kısmı İstanbul ve civarından olmak üzere tesadüfi yöntemle seçilmiştir. Karayolu taşımacılığı endüstrisinde uzun zamandır çalışan insanlardan seçilen bir odak grup yardımıyla çalışma için ölçüm aracı olarak soru formu hazırlanmıştır. Ölçekler, yönetmeliğe karşı tutumların altı boyutun ve işletme büyüklüğü ve yaşı gibi bir takım işletme özelliklerini kapsamaktadır. Yönetmeliğe karşı beş tutum boyutu ve işletme özellikleri dış değişken olarak, tutumlar toplamı ise iç değişken olarak araştırma modelinde test edilmiştir. Ölçeğin geçerliliği açımlayıcı ve doğrulayıcı faktör analizi uygulamak suretiyle test edilmiştir. Araştırma hipotezlerinin bir kısmı yapısal eşitlik modellemesinde aracı etkiler ve grup karşılaştırmalarıyla ve bir kısmı da t-testi kullanılarak sınanmıştır. Araştırma bulguları, ölçüm aracının, yönetmelik uygulamasına yönelik tutumları altı boyut altında ölçen geçerli bir ölçek olduğunun doğrulandığını göstermiştir. Bir başka bulgu, işletmenin faaliyet alanının yönetmeliğe karşı tutumlar arasındaki ilişkilerde aracı rolünün olduğuna işaret etmiştir. Bir başka kayda değer bulgu, K1, L1 ve R1 belge sahipleriyle, mavi yaka ve beyaz yaka sayısı altı dan yüksek olan işletmeler yönetmeliğe karşı olumlu tutum içindeyken, N2 yetki belgesi sahibi işletmeler grubu olumsuz tutum içinde oluşudur.

Land transportation as one of the oldest and highest volumed industries is also critically important in Turkish economy. When we look at logistic sector activities in our country, the superiority of highway transportation-based enterprises is striking. This study aimed to examine the effects of various attitudes towards the laws and regulations on the businesses of the companies that offer various services to the road freight transport business only in the types of documents within the scope of the Road Transport Law and Regulation No. 4925.For this purpose, an survey on the enterprises was carried out from 19 certification groups which provided various services to the cargo and goods cargo services under the law. Majority of participants in survey were randomly chosen from companies located in and around İstanbul. A questionnaire as the measurement tool of the study was prepared by the help of a focus group chosen among experienced people long term employed in land transport industry. Mesaurement scales included six dimensions of attitudes towards regulation and some company aspects such as various size measures and age of the company.Five attitude dimensions towards regulatory codes and company aspects were used as exogenous variables, attitudes in total was placed as endogenous variable in research model tested. The validity of the scale has been tested applying exploratory and confirmatory factor analysis. Some of research hypotheses were tested by using mediation effects and group comparisons in structural equation modeling and some others tested by using t-tests.Findings of the study showed that measurement tool has been verified as being a valid scale on measuring attitudes towards regulatory applications under six dimensions. Another finding indicated that operation segment of the company has mediation role in the relationship between attitudes towards regulations. Another peculiar finding is that K1, L1 and R1 certification groups of companies and companies having more than six white and blue collar employee had positive attitudes towards application of regulations where N2 group had negative attitudes.