Periodontoloji kliniğine başvuran hastaların dental anksiyete düzeylerinin ve ağız sağlığı ile ilişkili yaşam kalitesinin belirlenmesi

Abstract

Dental anksiyete, diş hekimliği uygulamalarına bağlı olarak gelişen spesifik streslerin hastada oluşturduğu tepki olarak tanımlanmaktadır. Ağız sağlığıyla ilişkili yaşam kalitesi kavramı ise psikolojik, sosyal, fonksiyonel faktörler ve orofasiyal bölgedeki problemlerin bireyin iyilik halini nasıl etkilediğini anlatan bir ifadedir. Dental anksiyeteye sahip bireylerin, diş hekimi randevularını ertelemesi, hatta diş hekiminden tamamen kaçınması sebebiyle dental ve oral sağlıkla ilgili problemler ciddi boyutlara gelebilmektedir. Bu durum da bireylerin oral sağlıkla ilişkili yaşam kalitesini ciddi bir şekilde etkileyebilmektedir. Çalışmamızda, periodontoloji kliniğine başvuran hastaların dental anksiyete ve oral sağlıkla ilişkili yaşam kalitesi seviyeleri belirlenerek, dental anksiyete ile ağız sağlığına bağlı yaşam kalitesi arasındaki ilişkinin incelenmesi amaçlandı. Çalışmaya 119 birey dahil edildi. Bireylere sosyo-demografik özelliklerini, sistemik durumlarını, oral hijyen alışkanlıklarını, diş hekimine gitme sıklıklarını, daha önceki dental tedavi deneyimlerini ve tedavi ihtiyaçlarına dair bireysel algılarını inceleyen sorular yöneltildi. Dental anksiyete, Modifiye Dental Anksiyete Skalası (MDAS) ile ölçüldü. Durumluluk-Süreklilik Anksiyete Skalası Formu (STAI) da anksiyete seviyelerinin belirlenmesinde kullanıldı. Ağız sağlığıyla ilişkili yaşam kalitesi seviyeleri Oral Sağlıkla İlişkili Yaşam Kalitesi–Birleşik Krallık (OHRQoL-UK) ve Oral Sağlık Etki Profili 14 (OHIP-14) skalaları ile belirlendi. Tüm ağız periodontal ve dental muayeneler yapıldı. Dental anksiyete ve yaşam kalitesi verilerinin istatistiksel değerlendirilmesi sonucunda p<0.01 düzeyinde anlamlı ilişkiler olduğu belirlendi. OHRQoL-UK ve OHIP-14 skalaları arasında negatif korelasyon olduğu sonucuna ulaşıldı. OHRQoL-UK skorlarının cep derinliği, plak indeksi, gingival indeks, dişeti çekilmesi seviyeleri ile mobil diş ve eksik diş sayısıyla ilişkili olduğu bulgulandı. OHIP-14 skorları ise yalnızca eksik diş sayısı ve dişeti çekilmesiyle ilişkili bulundu. Yüksek dental anksiyete düzeyine sahip bireylerin ağız sağlığı ile ilişkili yaşam kalitesi azalmaktadır. Ağız sağlığı ile ilişkili yaşam kalitesinin artırılabilmesine yönelik olarak, düzenli yapılan diş hekimi kontrolleri ile atravmatik ve etkili tedavi uygulamaları, dental anksiyete düzeyinin azaltılması ve ağız sağlığının iyileştirilmesi gerekli görülmektedir.

Dental anxiety is defined as the reaction to the specific stresses which develop in relation to the dental procedures in patients. Oral health related life quality is a concept that gives information about how wellness of a person is affected by psychological, social, functional factors and orofacial problems. Because of the patients with dental anxiety tend to delay or completely avoid dental visits, dental and oral problems could become serious. Oral health-related quality of life (OHQoL) of the patients may be well affected by this situation. In our study, we aimed to investigate the possible dental anxiety and OHQoL relations by determining the dental anxiety and the OHQoL levels of the attendants who applied periodontology clinics. 119 participants were enrolled in the study. Socio-demographic characteristics, systemic conditions, oral hygiene habits, dental visit frequencies, earlier dental treatment experiences and individual perceptions of oral health conditions and perceptions of treatment needs were investigated. Dental anxiety was measured by using the Modified Dental Anxiety Scale (MDAS). The State-Trait Anxiety Inventory (STAI) form was also used to determine the anxiety levels. OHQoL levels were determined by using the Oral Health Related Quality of Life- United Kingdom (OHRQoL-UK) and Oral Health Impact Profile-14 (OHIP-14) scales. Full-mouth periodontal and dental examinations were performed. The results revealed strong correlations between dental anxiety and quality of life perceptions at p<0.01 level. OHRQoL-UK and OHIP-14 scales were found to be negatively correlated. OHRQoL-UK scores were found to be correlated with pocket depth, plaque index, gingival index, gingival recession levels and the number of missing and mobile teeth. OHIP-14 scores only correlated with gingival recession and the number of missing teeth. Patients with high dental anxiety suffered considerably from decreased levels of oral health related quality of life. To alleviate dental anxiety and to improve dental health which is necessary for enhancement of oral health related quality of life, application of effective and atraumatic treatment methods with regular dental visits should be scheduled.