Kilis ve yöresinde yetiştirilen yerel susam (Sesamum indicum L.) populasyonlarının biyolojik ve kimyasal özelliklerinin belirlenmesi

Abstract

Bu tez çalışmasında; Kilis ve yöresinde belirlenen 12 farklı bölgedeki kültür tarlalarından toplanan yerel susam bitkilerinin morfolojik özellikleri incelenmiş ve tohumlarının biyokimyasal analizleri yapılmıştır. Çalışmadan elde edilen sonuçlara göre; bitki boyunun 60.00 - 83.6 cm, dal sayısının 4.2 - 9.4 adet/bitki, bitkide kapsül sayısının 38 - 163,8 adet/bitki, kapsül boyunun 23.7 - 28.06 mm, kapsül karpel sayısının 2 - 3.4 karpel/kapsül, kapsülde dane sayısının 42 - 72.8 adet/kapsül, ilk kapsül yüksekliğinin 18.8 - 32.2 cm, 1000 dane ağırlığının 2.76 - 3.96 g ve tek bitki tohum veriminin 6.36 - 35.14 g arasında değiştiği belirlenmiştir. Tohumların biyokimyasal olarak ise sabit yağ oranı % 26.67 - 33.96 arasında, protein oranı % 19.81 - 24.45 arasında, yağ asitleri kompozisyonu ise palmitik asit değeri % 7.83 - 9.46, stearik asit değeri % 5.40 - 6.09, oleik asit değeri % 43.51 - 49.05-, linoleik asit değeri % 36.10 - 39.80 ve araşidik asit değerinin % 0.31 - 0.57 arasında değiştiği tespit edilmiştir. Yağ oranı açısından en yüksek değer 3 numaralı lokasyondan; tek bitki tohum verimi değeri açısından en yüksek değer 6 numaralı lokasyondan ve doymamış yağ asiti değerleri açısından ise en yüksek değer 4 numaralı lokasyondan elde edilmiştir.

In this thesis, it was intended to examine the morphological characteristics of the local sesame plants and biochemical analysis of the sesame seeds collected from the identified 12 different regions in Kilis and its districts. According to the results obtained from the study, 60.00 - 83.6 cm plant height, 4.2 to 9.4 branch number per plant, 38 to 163.8 number of capsules per plant, 23.7 to 28.06 mm capsule length, 2 to 3.4% capsule carpel number, 42 to 72.8 number of kernels per capsule, 18.8 to 32.2 cm capsule height, 2.76 to 3.96 g per 1000- grain weight and 6.36 to 35.14 g of unique plant seed yield were determined.While the biochemical content of the sesame seeds are composed of constant (fixed) oil (%26.67 - 33.96) and protein (%19.81 - 24.45), the fatty acid composition is composed of palmitic acid (% 7.83-9.46), stearic acid (% 5.40-6.09), oleic acid (% 43.51-49.05), linolenic acid (% 36.10-39.80) and arachidic acid (% 0.31-0.57). It was determined that the highest value in terms of fat was found in location 3, the highest value in terms of single plant seed yield was obtained in location 6 and the highest value in terms of unsaturated fatty acid levels was found in the location 4.Key words: Fatty acid composition, fixed oil ratio, morphological characteristics, protein content, Sesamum indicum L..