Aprotinin ve Prostaglandin E1`in kolon anastomozu iyileşmesi üzerine etkilerinin karşılaştırılması(Sıçanlar üzerinde deneysel çalışma)

Abstract

ÖZET Kolorektal cerrahide en önemli komplikasyon anastomoz ayrılması veya kaçak olup, yüksek morbidite ve mortaliteye neden olmaktır. Lokal ve sistemik pekçok faktörün kolon anastomozlarının iyileşme sürecinde ve anastomoz kaçaklarının oluşmasında etkili olduğu bilinmektedir. Cerrahi tekniğin uygulanmasındaki hatalar dışında, anastomoz kaçağına neden olan tüm faktörler, sonuç olarak, tek bir nokta üzerine etki ederler. Bu da submukozadaki bağ dokusudur. Barsak duvarının gerilim gücünü sağlayan bu dokunun kuvvetini de içerdiği kollajenin nitelik ve niceliği belirler. Kolon duvarının en önemli yapı proteini olan kollajen, normal şartlar altında, devamlı ve dengeli bir yapım yıkım süreci içerisindedir. Proteolitik enzimlerin etkilerine oldukça dirençli olan kollajenin yıkımı, özgül bir enzim olan kollajenaz ile olmaktadır. Kolon anastomozlarından sonraki ilk 3-4. günlerde kollajen yıkımı ağır basar ve doku kollajen içeriği önemli ölçüde düşer. Bundan sonra kollajen yapımı artarak, 7. günde tekrar normal kollajen düzeyine ulaşılır. Ameliyat sonrası erken -53-dönemde meydana gelen doku kollajen miktarındaki bu düşüş, kollajenaz miktarındaki artış ile birliktedir. Kollajenolitik aktivite, normalde serumda bulunan a globulin yapıda, antikimotripsin özellikte inhibitor bir madde tarafından regüle edilmektedir. Ancak, ameliyat sonrası dönemde bu maddenin serumdaki miktarı azalmaktadır. Kollajenazın sentezi, salınımı veya aktivasyonu muhtemelen nonspesifik inflamatuar süreçlerle başlatılmaktadır. Kolon anastomozunun erken iyileşme döneminde anastomoz hattında ve tüm gastrointestinal sistemdeki artmış kollajenaz aktivitesinde, makrofajlar ve PMN lökositler önemli rol oynamaktadırlar. Sıçanlar üzerinde yaptığımız bu çalışmada; yüksek konsantrosyonlarda makrofaj aktivasyonunu ve nötrofil kemotaksisini inhibe ederek, inflamasyonu engelleyen PGEı ile in vitro olarak kollajenazı inhibe ettiği bilinen, antikimotripsin özellikteki aprotininin, kolon anastomozlarının iyileşme sürecine etkilerini mekanik, biyokimyasal ve histopatolojik yöntemler kullanarak araştırdık. Aprotinin ve PGEı kullandığımız gruplarda, ameliyat sonrası 3. günde, mekanik, biyokimyasal ve histopatolojik yöntemlerle elde ettiğimiz sonuçlar, kontrol grubu ile karşılaştırıldığında; her iki grupta da anastomoz iyileşmesinin, kontrol grubuna göre daha ileri evrede olduğu tespit edildi. 7. ve 10. günlerde ise gruplar arasında önemli bir fark tespit edilmedi. -54-Literatür ile uygunluk gösteren çalışmamızın sonuçlarına göre; kolorektal ameliyatlardan sonra 3-4. güne kadar devam eden kollajenolitik aktivitedeki artışın aprotinin ve PGEı ile engellenebileceği ortaya çıkmaktadır. Böylece aprotinin ve PGEı' in kolon anastomoz kaçaklarının önlenmesinde olumlu etki edebilecekleri kanısı uyanmaktadır. PGEı grubunda ameliyat sonrası 3. günde elde edilen patlama basıncı değerleri ve hidroksiprolin değerleri, aprotinin kullanılan gruba oranla daha yüksek bulundu. Bu sonucun histopatolojik bulgularla da paralellik göstermesi, PGEı' in kolon anastomozlarmın iyileşme süreci üzerine olumlu etkisinin, aprotininden daha iyi olduğunu göstermektedir. -55-