Kuşaklararası değişimin örgütlerarası ağdüzenekleri yapılanmasına etkisi

Abstract

Bu doktora tez çalışmasının temel amacı ağdüzeneklerinin değişimine dair konulara açıklık getirmektir. Sosyal Ağdüzeneği Kuramı yazınında dinamik bakış açısının eksikliği göze çarpmaktadır. Özellikle ağdüzeneklerinin öncüllerine ve sonuçlarına dair oluşan geniş yazında dikkati çeken ortak özellik, ağdüzeneklerinin yapısını ve aktörlerin konumlarını durağan bir yaklaşımla ele alan araştırmaların sayısının oldukça fazla olmasıdır. Bu durum gerek kuramsal ve gerekse görgül çalışmaların odak noktalarının tek yönlü ilerlemesi sonucunu doğurmuş, ağdüzeneği araştırmalarında değişim konusuna ilişkin konular ise genellikle bu odağın dışında kalmıştır. Yazındaki sözü edilen eksikliği de göz önünde bulundurarak bu tez çalışması örgütlerarası ağdüzeneği yapılanmasını, ağdüzeneği araştırmalarının gözden kaçırdığı değişim olgusu üzerinden ele almaktadır.Durağan özelliklerine odaklanarak ağdüzeneklerine ilişkin sınırlı bilgiye ulaşılabilmektedir. Bu nedenle ağdüzeneklerinin dinamik bakış açısı ile incelenmesi ve ağdüzeneklerinin nasıl evrildiğinin anlaşılması son derece önemlidir. Sosyal ağdüzeneği araştırmalarında, değişim konusunun daha az ilgi görmesinin nedenlerinin başında bu tür araştırmaların yapılması için uzun dönemli ve boylamsal çalışmaları içeren verilere duyulan ihtiyaç yer almaktadır. Bu yönde katkı sağlamak üzere yürütülen bu çalışma, örgütlerde hakim ekonomik aktör ve yönetim kurullarının evrilmesinin, diğer bir deyişle örgütlerde gerçekleşen kuşaklararası değişimin örgütlerarası düzeydeki ağ ilişkilerinin niteliğini farklılaştıracağı temel tezi üzerinden şekillenmiştir. Çalışmanın yazına önemli bir katkısı, özellikle ağdüzenekleri yapılarının ve aktörlerin konumlarının evrilmesine açıklama getirebilmesidir. Ağdüzeneklerinin değişimi göz önünde bulundurulduğunda, geçmiş ve güncel ağdüzeneği bağlantıları birbiri ile içiçe geçmiş durumdadır. Örgütler, geçmiş ağdüzeneklerindeki tüm etkileşimleri ve deneyimleri, birbirini izleyen kuşaklara aktardığında ağdüzeneklerinde bir damga etkisi yaratmaktadır. Bu bağlamda, bu çalışmanın hipotezlerinin test edilmesi için üçüncü kuşağa gelmiş büyük aile işletmeleri seçilerek, bu örgütlerin birinci, ikinci ve üçüncü kuşak temsilcilerinin sahip oldukları örgütlerarası ağ ilişkileri belirlenmiştir. Daha sonra her bir kuşağı temsil eden hakim ekonomik aktörler birbirleri ile karşılaştırılmıştır. Analiz sonuçları çalışmada ileri sürülen önerileri desteklemekte ve örgütlerde kuşaklararası değişimin örgütlerarası ağdüzeneklerinin niteliklerinin değişimine etkisi olduğunu ortaya koymaktadır. Örgütlerde kuşaklararası değişimin, örgütlerarası düzeydeki güçlü bağların oranını azalttığı saptanmıştır. Kuşaklararası değişim ile örgütlerarası düzeydeki ağ ilişkilerinde aracı aktörlerin sayısının arttığı belirlenmiştir. Örgütlerde kuşaklararası değişim ile, örgütlerarası ağdüzeneği yapılanmasında yönetim kurulu üyelerinin ağdüzeneğinde merkezde konumlanma oranlarının ve aracılık oranlarının arttığı belirlenmiştir.

This Ph.D. dissertation aims to clarify the issues relating to the evolution of networks. In the literature on the Social Network Theory, there is a lack of dynamic perspective. In particular, the salient feature in the wide literature pertaining to the antecedents and outcomes of networks is that the studies handling the structure and positions of actors of networks with a static approach are numerous. The result of this is that the focus point of theoretical and empirical studies is unilateral; and the issue of change usually remains outside the focus in network studies. In consideration of this shortcoming, this thesis study, investigates the interorganizational network structuring through the concept of change, which is overlooked in network theory research.By focusing on static properties of networks, it is possible to obtain limited information. Therefore, it is of utmost importance to analyze networks from a dynamic perspective and to assess how the networks have evolved. A prominent reason for the issue of change to receive less attention in the social network studies is the need for data obtained from long-term and longitudinal analyses to conduct such research. In this regard, with the aim to contribute to the literature by filling such gap, this research has been structured on the basis of the main proposition that the evolution of the dominant economic actors and boards of directors in organizations, in other words, the intergenerational changes in organizations, would alter the characteristics of network relations at the interorganizational level. An important contribution of this study is to provide an explanation to the evolution of the network structures and the positions of actors in particular. Considering change of network structures, connections of previous and current network structures are in an interpenetrated state. Organizations make an important impact on network structures when they hand down all their interactions and experiences on previous network structures the next generations. In this vein, for testing the hypotheses of this study, first of all large family businesses that have reached their third generation are chosen. Accordingly, of these organizations, the inter-organizational network relations of the representatives of the first, second and third generations are identified. Afterwards, the dominant economic actors representing each generation were compared. The results supported the main hypotheses and the objective of this study. Results of the analysis support suggestions of the study and reveal that intergenerational change in organizations have an impact on the change of characteristics of interorganizational network structures. It is found that intergenerational change in organizations reduces the rate of strong relations at the interorganizational level; intergenerational change increases the number of brokers in network relations at the interorganizational level; the ratio of the positioning of the members of the Board of Directors at the center in the network as well as the ratio of brokerage increase.