Maddi olmayan duran varlıkların ihtiyaca uygun sunumunun şirket değerine etkisi: Türkiye örneği

Abstract

Bu çalışmada, Borsa İstanbul'da işlem gören işletmelerin finansal durum tablolarında raporlanan ve raporlanmayan (entelektüel sermaye) maddi olmayan duran varlıklarının ihtiyaca uygun sunumunun (değer ilgililiğinin) şirket değerine etkisi incelenmiştir. Bu çalışmanın kapsamına 2009-2016 yılları arasında düzenli olarak BİST 100'de işlem gören, mali kuruluşlar dışında yer alan, özkaynak defter değeri negatif olmayan 53 işletme dahil edilmiştir. Ohlson (1995)'un Fiyat Modeli'ne sırasıyla söz konusu işletmelerin finansal durum tablolarında raporlanan ve raporlanmayan maddi olmayan duran varlıkların ilave edilerek geliştirilen modeller, panel veri analizi ile test edilmiştir. Yapılan analizlerin sonucunda, (1) işletmelerin finansal tablolarından elde edilen özkaynak defter değeri ile net kazançlara ilişkin muhasebe bilgilerinin, işletmelerin finansal raporlarını bildirim tarihlerinden üç ay sonraki piyasa değerlerini açıklama gücü üzerinde anlamlı bir ilişki olduğu tespit edilmiştir. (2) Muhasebe bilgisinin ihtiyaca uygunluğu (değer ilgililiği) ile karşılaştırıldığında, finansal durum tablolarında raporlanan maddi olmayan duran varlıkların ihtiyaca uygunluğunda önemsiz bir miktarda artış gözlenmiştir. Buna karşın, (3) finansal durum tablolarında raporlananların yanı sıra raporlanmayan maddi olmayan duran varlıkların dikkate alındığı durumda, değer ilgililiğinde anlamlı bir artış olduğu görülmüştür. Bu bakımdan, TMS 38 Maddi Olmayan Duran Varlıklar Standardı'nın yeniden düzenlenerek maddi olmayan duran varlıkların gerçek değerleriyle finansal durum tablolarında raporlanması veya raporlanmayan maddi olmayan duran varlıklara (entelektüel sermaye) ilişkin bilginin işletmelerin finansal raporlarının dipnotlarında belirtilmesi gerektiği sonucuna varılabilir. Böylece, yapılacak düzenlemenin, finansal bilgi kullanıcılarına, özellikle yatırımcılara finansal raporlardan daha faydalı bilgi elde etmelerine imkân vererek doğru kararlar almaları konusunda katkı sağlayacağı söylenebilir.Anahtar Kelimeler: TMS 38, Muhasebe Bilgisinin İhtiyaca Uygunluğu (Değer İlgililiği), Ohlson Model, Maddi Olmayan Duran Varlıklar, Entelektüel Sermaye.

In this study, the value relevance of the intangible assets reported and unreported (intellectual capital) in the financial position statements of the companies listed in Borsa Istanbul on the enterprise value was examined. The scope of this study included 53 firms regularly traded at BIS 100 between the years of 2009 and 2016, except from financial institutions and the companies whose equity book value were not negative. Models developed by adding respectively intangible assets reported and unreported in the financial statements of the so-called firms to Ohlson (1995)'s Price Model were tested by panel data analysis.As a result of the analyzes made, it was determined that (1) accounting information about the equity book value and net earnings obtained from the financial statements of the firms has a meaningful relationship with the explanation power of the market values at the end of three months from the reporting date of the financial reports of the firms. (2) When compared with the value relevance of accounting information, there is an insignificant increase in the value relevance of intangible assets reported in the financial statements. In contrast, (3) a significant increase in value relevance was seen in the case of unreported intangible assets as well as those reported on financial statementsIn this respect, it is possible to achieve the result that IAS 38 Intangible Assets Standard should be amended to report the intangible assets at their actual values in the statements of financial position or the information on the unreported intangibles (intellectual capital) should be disclosed in the notes of financial reports of companies. Thus, it can be said that one of these amendments will contribute to the financial information users, especially investors, to obtain more useful information from the financial reports and to make the right decisions.Keywords: IAS 38, Value Relevance of Accounting Information, Ohlson Model, Intangible Assets, Intellectual Capital.