Ömer Seyfettin`den Oğuz Atay`a Türk öykücülüğünde ironi

Abstract

İroni, hayat içindeki çelişki ve çatışmaların ima, işaret, sembol gibi yollarla ifade edilmesidir. Bu ifadenin çoğu zaman tezat kaynaklı olması, gülmeyi doğurmaktadır. Ancak bu gülmenin zeka kaynaklı olması önemlidir. İroninin doğuşu Sokrates diyaloglarına dayanır. İroni kendi olum süreci içinde antik, romantik ve modern dönemler halinde ilerler. İroninin oluşma ve sunulma biçimine göre, romantik, trajik, dramatik türleri vardır.İnsan hayatıyla da yarattığı edebi eserlerle de daima ironiyle iç içedir. Çünkü hem hayat içinde hem de metinlerde dilin tek düzeyiyle yetinmenin imkanı yoktur. Bu yüzden insan gerçekliğini yansıtama iddiasındaki anlatı metinlerinde dilin ironik düzeyi oldukça önemlidir. Modern Türk öyküsünde de ironik anlatımı yoğun olan Haldun Taner, Memduh Şevket Esendal, Oğuz Atay, Sevgi Soysal gibi çok sayıda öykücüler vardır. Haldun Taner, Esendal gibi öykücülerdeki söz ve durum ironisinin her zaman geleneksel bir tabanı vardır. Ancak örneğin Oğuz Atay'daki trajik ironinin kaynağı modernizmdir. Öykücülerimize göre ironik olanın merkezinde taklit, cehalet, karmaşa, hiçlik duygusu ve yozlaşma gibi olgular vardır. Öykülerde bu ironik olanlar, söz, durum, davranış ironileriyle sunulmaktadır. Ömer Seyfettin'den Oğuz Atay'a öykücülerimizin öykülerindeki ironik dil düzeylerinin anlam alanına kattıklarını bir kaç kümede göstermek mümkündür: Kınama, küçük düşürme, alay etme, inkar: Örneğin Ömer Seyfettin ironisinden çıkan en temel eleştiri, saf ve mukallit tiplerle alay etmektir. Haldun Taner, hayatın katı ve değişmez sanılan kurallarının tesadüflerle nasıl yıkıldığını anlatarak güldürür. Oğuz Atay'ın ironisi, bilinç çatlamasından ve derin kimlik çatışmasından doğduğu için hep acı bir gülümseme doğurur.Öykülerin ironik açıdan çözümlenmesinden ortaya çıkan gerçek, modern Türk öyküsünün ironik karakterinin oldukça güçlü olduğudur.Anahtar kelimeler: İroni, Türk Öyküsü, Anlatım Teknikleri,

Irony is the way that showing paradoxes and dissagreements in life by symbols, signs and implications. Usually in this way opposite expressions cause loughing. However, the most important thing is loughing must be in mental. Irony rely on Socrates dialogues. Irony has been antic, romantic and modern periods since creation time. According to style of creation and submission, there are three kind of irony which names are romantic, tragic and dramatic.Humans are always together with irony both their lives and literary out put that they create. Because that is impossible to tell everything by monotony both in life and in literary outputs. For this reason, irony is the most important speech level in story texts which reflecting human lives reality. İn Turkish Modern Tales, there are authors who use ironic style very frequently such as Haldun Taner, Memduh Şevket Esendal, Oğuz Atay and Sevgi Soysal. Story teller such as Haldun Taner, and Esendal has traditional base in word and state irony. However Oğuz Atay chooses modenizm in tragic irony. According to our story tellers there is imitative, illiteracy, complication, nothingness and degeneracy in the centrum of irony. It is possible that showing story tellers? ironic speech level from Ömer Seyfettin to Oğuz Atay. For example,in Ömer seyfettin?s irony, the basic criticism is making fun of comic and pure characters. Haldun Taner makes lough us by telling how to break down diffucult rules of our lives with chance. Because of borning with identity clash, in Oğuz Atay?s irony,it makes lough us in harsh.At the end of resolving stories in terms of ironic, , irony is how impact in modern turkish stories.Key Words: Irony, Turkish story, Telling Tecniques