From `axis of resistance` to `shia crescent?`: Examining the İslamic Republic of İran`s transnational foreign policy from 1979 until 2015

Abstract

Bu çalışmanın amacı İran İslam Cumhuriyeti'nin ulusaşırı dış politikasının direniş ekseninden, Şii hilaline doğru 1979-2015 yılları arasındaki dönüşümünü analiz etmektir. İlk olarak, 1979-1989 yılları arasında, İran İslam Cumhuriyeti'nin ulusaşırı dış politikasını oluşturan temel parametreler incelendi. Bu parametreler, 1979 İran İslam Devrimi ve devrim ideologisi, devrim ihracı politikası, ve İran'ı bölgede ulusaşırı politika üretmek için tetikleyen bölgesel gelişmelerdir. 1979-1989 yılları arasında İran İslam Cumhuriyeti bir oluşum içerisine girmiş ve bu oluşum sürecinde devletin temel amacı bölgedeki tek şii devleti olarak varlığını sürdürebilmek olmuştur. 1989 yılında ruhani lider Ruhullah Humeyni ölmüş ve yerine Ali Hamaney geçmiştir. Bu süreçte İran İslam Cumhuriyeti Dış Politikası faydacı bir çizgiye kaymış ve askeri misyonunu sınır ötesi operasyonlarda kullanmak üzere kurumsallaştırmıştır. Bunların yanında, 2000'lerde Amerika'nın Orta Doğu Bölgesi'ndeki askeri varlığı, İran İslam Cumhuriyeti'nde bir güvenlik sorunu yaratmıştır ve İran bölgedeki güvenlik problemini çözmek için 'kardeş' ülkeler ve devlet dışı aktörler ile ilişkilerini sağlamlaştırma yoluna gitmiştir. Araştırmanın son kısmı, 2010'ların sonunda Arap isyanları ile başlayan ve günümüze kadar devam eden süreci kapsamaktadır. Arap isyanlarının sebep olduğu bölgesel karışıklık İran'ın bölgedeki hareket alanı genişletmiş ve çatışmaların devam ettiği yıpranmış devletler, İran'ın ulusaşırı dış politikasını rahatça uygulayabildiği ülkeler olmuştur. Buna en açık örnek ise, günümüz Suriye'si ve Irak'ıdır. Sonuç olarak, bu çalışmada, İran'ın 1979'dan günümüze ulusaşırı dışpolitikasının nasıl evrildiği, sebep sonuç ilişkisi içerisinde anlaşılmaya çalışılmıştır.Anahtar Kelimeler: Uluslararası Politika, Velayat-e Faqih (Din alimleri vesayeti),Islam Devrimi, İran Destekli Hareketler, Arap İsyanları.

One goal frequently professed in the research is examining the transformation of the transnational foreign policy of the Islamic Republic from `resistance axis` to `Shia crescent`. This study started in 1979 and lasted until 2015. In the first phase, the background of the Islamic Republic's transnational foreign policy ambitions, which were established with the 1979 revolutionary ideologies, the transnational elements of the Islamic Republic's constitution, and the idea of exporting the revolution and regional incidents are analyzed. In the second phase of my study, the period of progress is examined, which starts with the death of Khomeini in 1989 until 2010. In this era, the transnational foreign policy of the Islamic Republic pragmatized itself for the region's realities. The American intervention into the region in the 2000s brought a huge security threat to the Islamic Republic and in order to prevent American presence in the region, the Islamic Republic pragmatically tried to strengthen its relations with brother states and non-state actors. In the third phase of my study, the Arab revolts and the Iranian reaction to the protests are examined starting from the 2010s until 2015. The regional turmoil created by the Arab uprisings expanded the elbowroom of the Islamic Republic. Conflicting and fragile states became the main theater of the Islamic Republic's transnational activities. Consequently, The Islamic Republic created numerous proxies in order to project its power all across the region under the coverage of protecting brother regimes. The Arab uprising presented a conflicted Middle East, which erased the security fear for the Islamic Republic. As a result of all of these factors, the Islamic Republic plays a grand game in order to create a `Shia crescent` under the supreme authority of the Islamic Republic of Iran.Key words: transnational politics, velayat-e faqih, Islamic Revolution, proxy, Arab uprisings