Ortaokullarda örgüt kültürünün yönetici ve öğretmenlerin iş tatminine etkisi

Abstract

Araştırmanın amacı, Esenyurt ilçesinde random (rastgele) seçilen okullarda görev yapan yönetici ve öğretmenlerin örgüt kültürüne yönelik algılarını belirlemek, iş yaşamlarından tatmin olma derecelerini ve bu algılarla tatmin seviyeleri arasında anlamlı bir ilişki bulunup bulunmadığını tespit etmektir.Örgüt; belirli bir amaç için bir araya gelen kişilerin oluşturduğu, görev hiyerarşisi ve dağılımı gözetilerek oluşturulan birliktir.İnsanoğlu yapısı gereği, yalnız olmak yerine her zaman bir örgüte dahil olma ihtiyacı hissetmiştir. Bu sayede ait olma, sorunlara birlikte çözüm bulma ve sosyalleşme ihtiyaçlarını gidermiş, hayatından duyduğu memnunluk düzeyinin artmasını sağlamıştır. Böylece karşımıza tatmin olma durumu ve bu durumun derecesi ortaya çıkmıştır.Globalleşen dünya ve iş yaşamının insan hayatında büyük bir yer kaplamasıyla beraber örgüt kavramı sınırlarını biraz daha genişletmiştir. Böylece kültürleri, kişilikleri olan ve yaşayan yapılara dönüşmüşlerdir. Bu yaşayan yapılar sosyal bir varlık olan insanın eğitiminde çok önemli bir yer kaplayan okullarda da kendini göstermektedir.Bu araştırmada bir eğitim örgütü olan ortaokullarda örgüt kültürünün yönetici ve öğretmenlerin iş tatmine etkisi incelenmiş ve çeşitli sonuçlara ulaşılmıştır.Araştırmanın AmacıBu araştırmada ortaokullarda örgüt kültürünün yönetici ve öğretmenlerinin iş tatmine etkisi incelenmiştir.Araştırmada örgüt kültürü ve iş tatmini kavramlarının mahiyeti, sınıflandırılması farklı boyutlarıyla ele alınması, aralarındaki ilişkinin tespiti önem taşımaktadır.Araştırmanın amacı; ortaokullarda görev yapan yönetici ve öğretmenlerin kurumlarındaki okul kültürünü tespit etmek, örgüt içi iletişimlerini ve iş tatmin düzeylerini ortaya koymak, okul kültürüne ve iş tatmin düzeylerine ilişkin sosyo- demografik özelliklerine göre anlamlı bir farkın olup olmadığını belirlemek, ele alınan konularla ilgili olan sorunları ortaya çıkarıp, bu sorunlara çözüm önerileri geliştirmektir. 1.3. Alt ProblemlerAraştırmanın alt problemleri toplamda 15 maddedir. Kişisel bilgiler formundaki bilgilerden yola çıkılarak araştırmanın alt problemleri oluşturulmuştur.Evren ve ÖrneklemÇalışma evreni İstanbul ilinde görev yapan ortaokul eğitim yöneticileri ve öğretmenleridir. Örneklem ise İstanbul ili Esenyurt ilçesinden random (rastgele) örnekleme yoluyla seçilmiş 6 ortaokulu kapsamaktadır. Verilerin Toplanması Bu çalışmanın kavramsal çerçevesi yerli ve yabancı kaynaklardan elde edilen literatür taramasıileoluşturulmuştur. Verileri elde etmek için bir adet demografik bilgi formu, bir adet Okul Kültürü Ölçeği ve bir adet Minnesota İş Doyum Ölçeği kullanılmıştır. Demografik bilgi formu 6 sorudan oluşmaktadır.(EK-I) Bu sorular; mesleki unvan, cinsiyet, yaş, meslekteki hizmet süresi, görev yapılan okuldaki hizmet süresi, mezuniyet düzeyi ile ilgili sorulardır. Diğer ölçekler ise Okul Kültürü Anketi (EK-II) ve Minnesota İş Doyum Ölçeğidir.(EK-III)Okul Kültürü Anketi 22 sorudan oluşmaktadır. Minnesota İş Doyum Ölçeği ise 20 sorudan oluşmaktadır.1-2-3-4-7-8-9-10-11-15-16-20. maddeler içsel iş tatmin düzeyini, 5-6-12-13-14-17-18-19. maddeler ise dışsal iş tatminini ölçmeyi amaçlamaktadır.BulgularAraştırma örnekleminde yer alan 136 yönetici ve öğretmenden 9 (%6,6)‟u yönetici, 127 (%93,4)‟si öğretmendir. Bu yönetici ve öğretmenlerin 85 (%62,5)‟i kadın, 51 (37,5)‟i erkektir. Araştırmaya katılan yönetici ve öğretmenlerin 77 (%56,6)‟si 21-29 yaş aralığında, 49 (%36)‟u 30-39 yaş aralığında, 8 (%5,9)‟i 40-49 yaş aralığında, 2 (% 1,5)‟si 50 yaş ve üzerindedir. Örneklem grubundaki yönetici ve öğretmenlerin meslekteki hizmet süresini incelediğimizde 17 (%12,5)‟sinin 1 yıldan az, 67 (% 49,3)‟sinin 1-5 yıl, 31 (%22,8)‟inin 6-10 yıl, 14 (%10,3)‟ünün 11-15 yıl, 7 (% 5,1)‟sinin 16 yıl ve üzeri hizmet süresine sahip olduğu görülmüştür. Araştırmaya katılan yönetici ve öğretmenlerin şu an görev yaptığı okuldaki hizmet süresini incelediğimizde 37 (%27,2)‟sinin 1 yıldan az, 90 (%66,2)‟ının 1-5 yıl, 6 (%4,4)‟sının6-10 yıl, 2 (%1,5)‟sinin 11-15 yıl, 1 (%0,7)‟inin 16 yıl ve üzeri hizmet süresine sahip olduğugörülmüştür.Araştırmaya katılan yönetici ve öğretmenlerin okul kültürü anketinden aldıkları puanların mesleki unvan, yaş, meslekteki hizmet süresi, görev yapılan okuldaki hizmet süresi ve mezuniyet düzeyi değişkenlerine göre anlamlı bir fark bulunmamıştır. Cinsiyet değişkenine göre ise anlamlı bir fark bulunmuştur (t=2,51; p <, 0,5). Bununla birlikte yönetici ve öğretmenlerin okul kültürü anketinden aldıkları puanlarla , iş tatmin ölçeğinden aldıkları puanlar arasında anlamlı bir ilişki olup olmadığını belirlemek amacıyla Pearson analizi uygulanmış ve bu analiz sonucunda değişkenler arasındaki ilişki negatif yönde anlamlı çıkmıştır (r = -,393 ; p< ,05).Anahtar Kelimeler: Örgüt, örgüt kültürü, iş tatmini.

The aim of research is to identify perceptions of managers and teachers towards organizational culture working in randomly chosen schools of Esenyurt county and obtain their satisfaction degrees from their professional lives and if there is a significant relation between satisfaction degrees and these perceptions.Organization is a unit that is formed with people gathered for a specific purpose by taking job hierarchy and distribution into consideration.Human inherently always feels need of involving an organization rather than being alone. By this means he fulfills his needs of belonging, finding solutions together and socializing and increases his satisfaction level from life. So we encountered satisfaction level and the degree of this level.Since globalizing world and business life occupy a great place in human life, organization concept extends its limits more. Accordingly they turned out to be living structures that have cultures and characters. These living structures also show themselves in schools that occupy a very important place in education of human as a social being.In this research the effect of organizational culture on professional satisfaction of managers and teachers in secondary schools which is also an educational organization and there reached various results.The Aim of ResearchIn this research the effect of organizational culture on professional satisfaction of managers and teachers in secondary schools, was examined.In this research the quality of organizational culture and professional satisfaction concepts, their classification, taking them with their different dimensions and obtaining relation between them is rather important.The aim of research is to obtain school culture in institutions of managers and teachers working in secondary schools, present their communication within organization as well as their professional satisfaction levels, identify if there is significant difference according to socio-demographic properties in terms of school culture and professional satisfaction level and develop solution offers for problems regarding the matters in hand. 1.3. Sub ProblemsThe sub problems of research consisted of 15 items. By using the datas in personal data form, the sub problems of research were formed.Population and SamplingManagers and teachers of secondary schools working in İstanbul province formed the population of research. The sampling involved 6 secondary schools that were randomly chosen from Esenyurt county in İstanbul province. Collection of DatasThe conceptual frame of this research was formed by literature scanning obtained from domestic and foreign resources.In order to obtain datas one demographic data form, one School Culture Scale and one Minnesota Professional Satisfaction Scale were used. Demographic data form consisted of 6 questions (APP-I). These questions were about professional title, gender, age, professional service period, service period in actual school, graduation level. Other scales were School Culture Scale (APP-II) and Minnesota Professional Satisfaction Scale (APP-III).School Culture Scale consisted of 22 questions whereas Minnesota Professional SatisfactionScaleconsistedof20questions. 1st-2nd-3rd-4th-7th-8th-9th-10th-11th-15th-16th and 20th items were aimed to measureinnerprofessionalsatisfactionlevelwhereas 5th-6th-12th-13th-14th-17th-18th and 19th items were aimed to measure outer professionalsatisfactionlevel. FindingsAmong 136 managers and teachers in sampling of research 9 (6,6%) of them were managers and 127 (93,4%) of them were teachers. 85 (62,5%) of these managers and teachers were vomen whereas 51 (37,5%) of them were men. Among managers and teachers in sampling of research 77 (56,6%) of them were between 21-29 age interval, 49 (36%) of them were between 30-39, 8 (5,9%) of them were 40-49 and 2 (1,5%) of them were over 50. As we examined their professional service it was observed that 17 (12,5%) of them were below a year, 67 (49,3%) of them were between 1-5 years, 31(22,8%) of them were between 6-10 years, 14 (10,3%) of them were between 11-15 years, 7 (5,1%) of them were 16 years and over.When we examined their professional service in their actual schools it was observed that 37 (27,2%) of them were below a year, 90 (66,2%) of them were between 1-5 years, 6 (4,4%) of them were between6-10 years, 2 (1,5%) of them were between 11-15 years, 1 (0,7%) of them were 16 years and over.The points of participants managers and teachers from school culture questionnaire were not found significantly different in terms of professional title, age, pofessional service period, service period in actual schools and graduation level variables however there obtained a significant difference in terms of gender variable (t=2,51; p <, 0,5). However in order to obtain if there is a significant relation between the points they got from school culture questionnaire and professional satisfaction scale, Pearson analysis was applied and as a result of this analysis the relation between variables was observed as negatively significant(r=-,393 ; p<,05). Key words: Organization, organizational culture, professional satisfaction.