Hemşirelik öğrencilerinde üstbilişsel farkındalık, mesleki öz-yeterlilik algısı ve ilişkili faktörler

Abstract

Bu çalışmanın amacı hemşirelik öğrencilerinin üstbilişsel farkındalık, mesleki öz-yeterlilik algısı ve ilişkili faktörleri belirlemekti. Araştırma, tanımlayıcı ve kesitsel araştırma tipinde gerçekleştirildi. Araştırma verileri Şubat-Mart 2019 tarihleri arasında İstanbul'da özel bir üniversitenin hemşirelik bölümünde eğitim gören hemşirelik öğrencilerinden elde edildi. Araştırmanın örneklemini bu üniversitede öğrenim gören ve olasılıksız örneklem yöntemiyle belirlenen 196 hemşirelik öğrencisi oluşturdu. Araştırma kapsamında üstbilişsel farkındalığın ölçülmesi amacı ile ÜBÖ-30 ölçeği, öz yeterliliğin ölçülmesi amacı ile genel öz yeterlilik ölçeği kullanıldı. Elde edilen veriler IBM SPSS Statistics 22 (IBM SPSS, Türkiye) programı kullanılarak analiz edildi. Hemşirelik öğrencilerinin yaş ortalaması 21,23±1,66 olup, %81,9'u kadındı. Hemşirelik öğrencileri, öz yeterlilik ölçeği puanları 33,65±9,89; üstbilişsel farkındalığın `olumlu inançlar` alt boyutu puanları 16,31±6,47, `kontrol edilmezlik ve tehlike` alt boyutu puanları 17,29±6,44, `bilişsel güven` alt boyut puanları 16,55±7,12, `düşünce` alt boyutu puanları 18,53±7,66 ve `bilişsel farkındalık` alt boyut puanları 21,00±3,94, üstbilişsel farkındalık ölçeği puanları 89,69±31,64 olarak bulundu. Üstbilişsel farkındalığın `kontrol edilmezlik ve tehlike`, `bilişsel güven` ve `düşünce` alt boyutlarının öz yeterlilik algısı üzerinde bir yordaması olduğu belirlendi. Sonuç olarak, hemşirelerin sağlık hizmetlerindeki sorumlulukları ve oynadığı rol göz önüne alındığında, mesleğin başlangıcında olan hemşirelik öğrencilerinin üst bilişsel farkındalıklarının ve öz-yeterliliklerinin yüksek olmasının hem kendi başarıları hem de sağlık hizmetlerinin kalitesi açısından önemli olduğu söylenebilir.

The aim of the study was determined metacognitive awareness, professional self-efficacy perception and related factors. The study was conducted as descriptive and cross-sectional. The data were obtained from nursing students studying in the nursing department of a private university in Istanbul between February and March 2019. The sample of the study consisted of 196 nursing students studying at this university and determined by convenience sampling method. MCQ-30 scale was used to measure metacognitive awareness and general self-efficacy scale was used to measure self-efficacy. The data were analyzed by using IBM SPSS Statistics 22 (IBM SPSS, Turkey) program. The mean age of the nursing students was 21.23 ± 1.66 and 81.9% were female. Self-efficacy scale scores of nursing students were 33.65 ± 9.89; `Positive beliefs` subscale scores of metacognitive awareness were 16.31 ± 6.47, `uncontrollability and danger`subscale scores were 17.29 ± 6.44, `cognitive confidence` subscale scores were 16.55 ± 7.12, `thought `subscale scores were 18.53 ± 7.66 and finally `cognitive awareness `subscale scores were 21.00 ± 3.94, and the metacognitive awareness scale scores were 89.69 ± 31.64. It was determined that `uncontrollable and danger`, `cognitive trust` and `thought` sub-dimensions of metacognitive awareness was a predictor of self-efficacy perception. In conclusion, considering the responsibilities and roles of nurses in health services, it can be said that the high meta cognitive awareness and self-efficacy of nursing students at the beginning of the profession is important both for their own success and the quality of health services.