Iğdır ilinde karaağaç (Ulmus minor gled.) yaprak böceği, xanthogaleruca luteola (Müller, 1766) (Coleoptera: Chrysomelidae)`nın bazı biyo-ekolojik özelliklerinin araştırılması

Abstract

Karaağaç (Ulmus spp.), Iğdır ilinde hem doğal hem de süs bitkisi olarak yetişen ve ilin sembolü haline gelen bir ağaç olup, Karaağaç yaprak böceği, Xanthogaleruca luteola (Müller, 1766) (Coleoptera, Chrysomelidae) bu ağaçta önemli zararlara neden olmaktadır. Bu araştırma, X. luteola'nın Iğdır ilinde bazı biyo-ekolojik özellikleri ile doğal düşmanlarını tespit etmek amacıyla ele alınmış, laboratuvarda ve doğada 2014 ve 2015 yıllarında yürütülmüştür. Araştırmanın sonucunda, laboratuvar şartlarında X. luteola yumurtalarının inkübasyon süresinin ortalama 6.17±0.13 günde, birinci dönem larva (L1) 6.7±2.82 günde, ikinci dönem larva (L2) 5.47±2.63 günde, üçüncü dönem larva (L3)11.643±3.00 günde, prepupa dönemini 5.5±2.44 günde ve pupa dönemini 8.83±1.47 günde gelişimlerini tamamladığı belirlenmiştir. Dişi böcek ovipozisyonu süresince en fazla ortalama yumurtayı 8.25 adet ile 9. Günde bıraktığı ve ovipozisyon süresinin yaklaşık 21 gün sürdüğü ve bu süre içerisinde ortalama 59.75 adet yumurta bıraktığı tespit edilmiştir. Doğada erginler birinci yılda 24/03/2014 ve ikinci yılda ise 24/04/2015 tarihlerinde ortalama sıcaklığın 14 °C ulaştığında ağaçlara geçtikleri ve temmuz ayına kadar ağaçta bulundukları ve çalışmalar sonucunda yılda 1 döl verdiği tespit edilmiştir. X. luteola doğal düşmanlarından, yumurta predatörü olarak Oenopia conglobata (Coleoptera: Coccinellidae), yumurta parazitoiti olarak Oomyzus gallerucae (Fonscolombe) (Hymenoptera: Eulophidae), Kışlayan erginlerinde Beauveria bassiana, larvalarında ise bir iridovirüs tespit edilmiştir. Anahtar kelimeler: Karaağaç, Xanthogaleruca luteola, Biyo-ekoloji, Popülasyon değişimi, Doğal düşman

The elm (Ulmus spp.) is an important tree that grows as both natural and ornamental plant in Igdır and has become a symbol of Iğdır. The elm leaf beetle, Xanthogaleruca luteola (Müller, 1766) (Coleoptera, Chrysomelidae) causes significant damages to this tree. This research was conducted in order to determine the natural enemies with some bio-ecological properties of X. luteola in Iğdır province and carried out in laboratory and in nature in 2014 and 2015 years. As a result of the study, in the laboratory conditions, the incubation period of X. luteola eggs was determined 6.17 ± 0.13 days, in the first stage larva (L1) 6.7 ± 2.82 days, in second stage larva (L2) 5.47 ± 2.63 days, in 3 stages larva (L3) 11.643 ± 3.00 days. The prepupa stage and the pupa stage were completed 5.5 ± 2.44 days and 8.83 ± 1.47 days, respectively. During the female insect oviposition period, it was found that the most average number of eggs was 8.25, egg-laying at 9th day and the duration of oviposion lasting approximately 21 days, egg-laying 59.75 eggs on average. Adults in the nature were found to have passed on to the trees when the average temperature reached 14°C in the first year on 24/03/2014 and in the second year on 24/04/2015 and they gave a generation per year under Igdir conditions. Oenopia conglobata (Coleoptera: Coccinellidae) as egg predators, Oomyzus gallerucae (Fonscolombe) (Hymenoptera: Eulophidae) as egg parasitoids, Beauveria bassiana in wintering adults and an iridovirus in larva were determined from natural enemies of X. luteola. Key words: Elm, Elm leaf beetle, Bioecology, The dynamism of the population, Natural enemies.