Farklı organik gübre kaynakları ve bitki ekstraktlarının mısırda sorun olan yabancı otların mücadelesinde kullanım olanakları

Abstract

Bu çalışma, Iğdır ili mısır üretim alanlarında sorun olan yabancı otların kontrolünde bazı kültür bitkilerinin yeşil gübre olarak allelopatik potansiyellerini ortaya koymak amacıyla 2015 ve 2016 yılları arasında yürütülmüştür. İki aşamadan oluşan çalışmanın tarla denemeleri Doğu Anadolu Tarımsal Araştırma Enstitüsüne bağlı Iğdır İli istasyonunda tesadüf blokları deneme desenine göre üç tekerrürlü ve yedi karakterli olarak yürütülmüştür. Mısır ekiminden önce parselizasyonu yapılan deneme alanına yeşil gübre olarak ayçiçeği, fiğ, fındık turpu ve buğday bitkileri ekilmiş; organik gübre kaynağı olarak da ahır gübresi ve tavuk gübresi kullanılmıştır. Pozitif kontrol amacıyla nicosulfuron aktif maddeli herbisit kullanılmıştır. Çalışmanın ikinci aşaması Iğdır Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bitki Koruma Bölümü Herboloji Laboratuvarında yürütülmüştür. Yeşil gübre olarak kullanılan ayçiçeği, fiğ, fındık turpu ve buğday bitkilerinden elde edilen ekstraktların %2, %5 ve %10 konsantrasyonları kırmızı köklü horozibiği tohumlarının çimlenmesine olan allelopatik etkilerini belirlemek amacıyla petri denemeleri dört tekerrürlü olarak yürütülmüştür. Tarla koşullarında mısırın yaş ağırlığı en fazla buğday yeşil gübresi uygulamasından elde edilirken (13,133kg da-1), en düşük mısır yaş ağırlığı (6,866 kg da-1) ise fındık turpu yeşil gübre uygulamasından elde edilmiştir. En yüksek mısır kuru ağırlığı fiğ yeşil gübre uygulamasından elde edilirken (3,466 kg da-1), en düşük mısır kuru ağırlığı (1,733 kg da-1) ile tavuk gübresi uygulanmasından elde edilmiştir. Yabancı ot yaş, kuru ağırlığı ve mısır boyu üzerine yapılan uygulamalar arasında önemli bir istatistik farklılık bulunmamıştır. Laboratuvar çalışmalarında kırmızı köklü horozibiği tohumlarının çimlenmesinin engellenmesinde en iyi sonuç (%98,4) fiğin %5'lik ekstrakt konsantrasyonundan elde edilirken en düşük etki (%64) ise yine fiğin %2'lik ekstrakt konsantrasyon uygulanmasından elde edilmiştir. Ayçiçeği, fiğ, fındık turpu ve buğday bitkilerinden elde edilen %10'luk ekstraktlar ise horozibiği tohumlarının çimlenmesini tamamen engellemiştir.

This study was conducted between 2015 and 2016 in corn production areas of Igdir province to investigate allelopathic potential of different crop/plant species for weed management under laboratuary and field conditions. The experiment was carried out in Herbology Laboratory of Iğdır University, Faculty of Agriculture, Department of Plant Protection under laboratory condition and East Anatolian Agricultural Research Institute of Iğdır Experimental areas under field conditions. Field studies were carried out with three replications according to randomized block design. Sunflower, vetch, hazelnut radish and wheat plants were used as green manure. Aqueous extracts were obtained from above ground plant parts of same crop plants(sunflower, vetch, hazelnut radish and wheat) in order to determine the allelopathic effects on germination of redroot pigweed(Amaranhtus retroflexus L.) in petri dishes under laboratuvary condition with four replications in concentrations of 2%, 5% and 10%. The highest fresh weight of corns (13,133 kg da-1) were obtained from wheat green manure application and the lowest fresh weight of corns (6,866 kg da-1) were obtained from hazelnut radish green manure application under field conditions. The maximum corn dry weight was obtained from the application of vetch green manure (3,466 kg da-1), and the minimum corn dry weight (1,733 kg da-1) was obtained from the application of poultry manure. No significant statistical difference was found between the fresh and dry weight of weeds and plant height of maize at maturity between different applications. In laboratory studies, the best results (98,4%) were obtained from the extract concentration of 5% of the vetch in preventing the germination of the redroot pigweed seeds while the lowest effect (64%) were also obtained from the 2% extract concentration of vetch. Extracts obtained from sunflower, vetch, hazelnut radish and wheat plants prevented the germination of the seeds of the redroot pigweed at the 10% extract concentrations.