Nefesli halk çalgılarımızdan `mey` in enstrumantasyonu

Abstract

Yurdumuzun doğu bölgelerinde kullanılan, Türk Halk Müziği'nin nefeslisazlarından olan Mey hakkında çeşitli metod çalışmaları yapılmasına karşın,enstrumantasyon açısından hiç ele alınmamış ve çalgının icra karakterini belirleyenbazı noktalara bugüne kadar yapılan çalışmalarda değinilmemiştir.Enstrumantasyon çalışmaları bir anlamda çalgılar hakkında yapılan biyografiçalışmalarıdır. Bir çalgının tarihçesi, isminin kökeni, fiziki özellikleri hakkında bilgiverilmesinin yanı sıra, çalgının ses sahası, yapabildiği ezgi süslemeleri tespit edilir.İcra hakkındaki bu tespitler, daha sonra yapılabilecek orkestrasyon çalışmalarınakaynaklık edebilecek niteliktedir. Bir çalgının tınısını bilen, ancak icraolanaklarından haberdar olmayan bir kompozitör bu ve benzeri enstrumantasyonçalışmalarından faydalanarak herhangi bir orkestrasyon yazabilir.Bu çalışmada öncelikle çalgı bilimi tanıtılmış ve Mey'in bu bilimin çalgıgruplandırmasına göre hangi grupta yer aldığı tespit edilmiştir. Meyin yapısalözellikleri ortaya konmuş, çeşitli kaynaklardan ve konuyla ilgili uzmanlarıngörüşlerinden faydalanarak, öncelikle dünya müzik literatüründe notasyon içindekullanılan trill, tremolo, gibi süslemelerin yanı sıra Mey'e özgü çalış özellikleri vesüsler konusu da ele alınmıştır. Ana Mey - Orta Mey - Cura Mey olarak ve çıkardığıseslere göre yapılan iki farklı sınıflandırma, günümüzde kullanıldığı hale getirilerekbirleştirilmiş, kullanılan onsekiz Mey'in ses sahaları tespit edilmiş, notaya yazılışı vediyapozonda duyuluşu örneklenmiş, daha önceki çalışmalarda (esas Mey'de) sinotası çıkarılan pozisyonun si bemol iki sesi çıkardığı tespit edilmiş, onsekiz Meyinçıkardığı sesler şekillerle gösterilmiştir.Anahtar Kelimeler: Mey, Enstrumantasyon, Çalgıbilim.

Although, ?Mey?, a Turkish instrument of the wind type, mostly used ineastern regions of Turkey has undergone various methodical studies, it has not beenanalyzed with regard to instrumentation and some points concerning the performancecharacter of the instrument have never been mentioned in the works carried out sofar.Instrumentation works are, in a sense, biographical studies on instruments.Such works consist of information on the historical background and characteristics ofthe information, as well as its vocal range and melody figurations. The issues notedon performance may constitute the basis to orchestration work that may be carriedout later. A composer who is familiar with the tone of this instrument, but unaware ofits performance possibilities, can write an orchestration work, using these and similarinstrumentation works.In this work, initially the science of instruments is introduced and whichgroup Mey belongs to among categories of instruments is determined. The structuralfeatures of Mey are laid out and figurations, as well as the manners of playing,primarily trill and tremolo used in notation in the world music literature are analyzedon the basis of information acquired from various resources and expert views.Furthermore, vocal ranges of 18 different types of Mey categorized as Ana Mey -Orta Mey- Cura Mey based on their names and in two different sound categories arecombined into one as the one used today are determined and its notation anddiapason sounds are illustrated, it has been noted that the position giving out the noteB in the previous works (on the principal type of Mey) give out two sounds on B-flatand the sounds of the 18 Meys on the diatonic scale are illustrated with diagrams.Keywords: Mey, Instrumentation, Organology.