Yaşlılarda yaşam kalitesi ve fiziksel kapasite ilişkisinin incelenmesi

Abstract

ÖZETYaşlanma yaşamın doğal bir süreci olup fiziksel, psikolojik ve sosyal boyutlarıyla değerlendirilmesi gereken ayrıcalıksız her canlının göreceği evrensel bir süreçtir, bu süreçte insanların yaşları ilerledikçe ister istemez kendilerini yaşlı hissetmeye başlarlar, yaşlılık psikolojisine girmek insanı hızla çöküntüye götürür bu bağlamda fiziksel aktivite ve yaşam kalitesi üzerine hangi yönde etkili olduklarının belirlenmesi, giderek artan yaşlı popülasyonun toplum içinde daha mutlu, sağlıklı olarak yaşayabilmelerine katkıda bulunulması ve bu alanda çalışan sağlık personellerinin bireye en uygun yaklaşımı belirleyebilmelerine rehberlik etmesi açısından oldukça büyük önem taşımaktadır.Bu araştırmanın amacı ise huzur evlerinde kalan, 65 yaş ve üstü olan, altmış kişinin oluşturduğu yatağa bağımlı olmadan, iletişim için bilişsel fonksiyonları uygun olan araştırmaya katılmayı kabul eden yaşlı bireylerin yaşlılık döneminde meydana gelen fiziksel kapasite düzeyleri ile yaşam kaliteleri üzerine bir araştırma yapılmıştır. Çalışmamızda iki adet güvenirliği test edilmiş anket uygulanmıştır.Bu anketler; • Uluslararası Fiziksel Aktivite Ölçeği Kısa formu (IPAQ) • Dünya Sağlık Örgütü Yaşam Kalitesi Ölçeği Kısa Form (WHOQOL-BREF) kullanılmıştır.Araştırmamızda yaşlı bireylerin fiziksel aktivite durumlarına göre yürüme MET durumunu hesaplamak için yürüme MET formülü (3.3x yürüme süresi x yürüme günü=MET) kullanılmıştır. Çalışmada yer alan 65 yaş üstü altmış kişinin demografik bilgileri, yaşam kalitesi ile fiziksel aktivite düzeyleri arasındaki ilişki frekans (yüzde) olarak belirtilmiş, istatistiksel analizler SPSS 22.0 programı kullanılarak yapılmıştır. Elde edilen verilerin sonucunda yaşlı bireylerin fiziksel aktivite düzeyleri İle yaşam kalitesi boyutları arasındaki ilişkiye ait pearson korelasyon analizi sonuçlarına ulaşılmış anlamlılık düzeyi p<0,05 olarak kabul edilmiştir.Araştırmanın sonucunda; Huzurevinde yaşan yaşlıların yürüme MET'leri incelendiğinde 7 gün içerisinde 10 dakika'dan fazla yürüdükleri gün sayısı çoğunlukla haftada 5 gün %21 oranında, haftada 7 gün ise %31 oranındadır,metabolik hıza karşılık gelen MET degerleri, erkeklerde %35, kadınlarda %44 düşük şiddette fiziksel aktivite (İnaktif), erkeklerde %65 kadınlarda %55 orta şiddette fiziksel aktivite (minimal aktif) yürüme MET skorlamasına ulaşılmıştır.Katılımcıların cinsiyet dağılımına bakıldığında %71.7'si kadın, %28.3'ü erkek.bireylerden oluşmakta olup %80 oranında gelirlerinin orta derecede olduğu saptanmıştır. Çalışma durumuna bakıldığında %80'nin emekli kişilerden oluştuğu, %20'sinin ise hiç çalışmamış kesimden oluştuğu tespit edilmiştir. Bireylerin yaşam kalitesi durumu ile eğitim durumu arasında bulgulara bakıldığında %20 oranında ilköğretim, %48 oranında lise, %31 oranında ise üniversite mezunu olduğu görülmektedir. Bireylerin sağlık sorunu dağılımlarına bakıldığında %10.0'un şeker hastalığı olduğu, %15.0'in ise çoğunluklu olarak tansiyon hastasının olduğu görülmektedir. Bireylerin fiziksel aktivite düzeyleri ile yaşam kalitesi boyutları arasındaki ilişkiye ait pearson korelasyon analizi sonuçlarında yaşam kalitelerinin alt faktörlerinden olan 'Fiziksel Alan' ve Ruhsal Alanı'na ilişkin fiziksel sağlık durumu ile psikolojik durum arasında (r=,289) göre anlamlı ilişki olduğu, 'Fiziksel Alan' ve 'Çevre Alanı'na ilişkin fiziksel sağlık durumu ile çevre durumu arasında (r=,405) göre anlamlı ilişki olduğu, 'Ruhsal Alan' ve 'Sosyal Alanı'na ilişkin pskolojik durum ile sosyal ilişkiler arasında (r=,342) göre anlamlı ilişki olduğu, 'Ruhsal Alan' ve 'Çevre Alanı' na ilişkin pskolojık durum ile çevre durumu arasında (r=,334) göre anlamli ilişki olduğu,'Sosyal Alan' ve 'Çevre Alanı'na ilişkin sosyal ilişki ile çevre durumu arasında (r=,315) göre anlamlı ilişki olduğu görülmektedir. Bireylerin genel sağlık durumu ile fiziksel aktivite durumu değerlendirildiğinde 7 gün içerisinde 10 dk' dan fazla yürüdükleri günler; haftada 5 gün %21 oranında ve haftada 7 gün %31 oranında olup sağlık durumlarından epeyce hoşnut olan ise 1 kişinin olduğu saptanmıştır. Genel sağlık durumu ile fiziksel aktivite durumu arasındaki ilişki incelendiğinde (Pearson Ki-Kare degeri 23.350) göre anlamlı farklılık değerinin olduğu görülmektedir (p<0,05). Fiziksel aktivite durumu ile yaşam kalitesi durumu değerlendirildiklerinde %76 oranında orta derecede etkilediği görünmektedir.Fiziksel aktivite durumu ile yaşam kalitesi durumu arasında arasındaki ilişki incelendiğinde (Pearson Ki-Kare değeri 31,624) göre anlamlı farklılık değerinin olduğu görülmektedir (p<0,05).Bulgular sonucu destekler nitelikte olup oturularak geçirilen durum ile bedensel kuvvet durumu belgelendirildiğinde ise bireylerin çoğunluğu günde 8 saat %26 oranında, günde 10 saat %20 oranında zamanlarının büyük bir kısmını oturarak geçirdikleri saptanmıştır. Oturularak geçirilen durum ile bedensel hareketlilik durumu arasında ilişki incelendiğinde (Pearson Ki-Kare değeri 20,731) göre anlamlı farklılık değerinin olduğu görülmektedir (p<0,05).Çıkan sonuçlara göre yaşlı bireylerin yaşam kalitesi durumunu yaşadıkları çevre, psikoloji durumları, sosyal ilişkilerinin etkilediğini,fiziksel aktivite alışkanlıklarının çok.fazla olmadığını, ve fiziksel aktivite yetersizliği sonucu bedensel hareketlilik (etrafta dolaşabilme, bir yerlere gidebilme) becerilerini etkilediğini görmekteyiz. Bu bağlamda yaşam kaliteleri kişilerin fiziksel sağlık durumlarını olumsuz etkilediği sonucuna ulaşabiliriz.

ABSTRACTAging is a natural process of life and must be evaluated with its physical, psychological and social dimensions. It is a universal process that people can see. In this process, people start to feel old as they get older. Entering the psychology of aging leads to physical activity in this context. Determining which way they are effective on the quality of life is of great importance in terms of contributing to the happier, healthier life of the increasing elderly population and guiding the health personnel working in this field to determine the most appropriate approach to the individual.The aim of this study was to investigate the physical capacity levels and quality of life of elderly individuals aged 65 years and over, who were aged 65 years and older, who were not dependent on the bed formed by sixty people. In our study, two reliability-tested questionnaires were applied.These surveys;• International Physical Activity Scale Short form (IPAQ)• World Health Organization Quality of Life Scale Short Form (WHOQOL-BREF) was usedIn our study, walking MET formula (3.3x walking time x walking day = MET) was used to calculate walking MET status according to the physical activity status of elderly individuals. The relationship between demographic information, quality of life and physical activity levels of the 65 people over the age of the study was used. Statistical analysis was performed using SPSS 22.0 program. As a result of the data obtained, the results of pearson correlation analysis related to the relationship between physical activity levels and quality of life dimensions of elderly individuals were reached and accepted as <0.05.As a result of the research;When the walking METs of the elderly living in nursing homes were examined, the number of days they walked more than 10 minutes in 7 days was mostly 21% at 5 days a week and 31% at 7 days a week. MET values corresponding to metabolic rate were 35% low for men and 44% low for women. physical activity (inactive), 65% in men, 55% in women, moderate physical activity (minimal active) walking MET scores. Looking at the gender distribution of the participants, 71.7% were female and 28.3% were male. When the employment status is examined, it is determined that 80% consists of retired people and 20% consists of people who have never worked. When the findings of the quality of life and education status of individuals are examined, 20% are primary education, 48% are high school and 31% are university graduates. When the distribution of health problems of individuals is examined, it is seen that 10.0% is diabetes and 15.0% is predominantly blood pressure patient. The results of Pearson correlation analysis of the relationship between physical activity levels and quality of life dimensions of individuals.There is a significant relationship between physical health status and psychological status (r =, 289) related to 'Physical Area' and Spiritual Area, which is one of the sub-factors, and between 'Physical Area' and 'Environmental Area' physical health status and environmental status ( r =, 405) according to the meaningful relationship, 'Psychological Area' and 'Social Area' and psychological relations between the social status (r =, 342) according to which there is a significant relationship, 'Spiritual Area' and 'Environmental Area' of the psychological It is seen that there is a significant relationship between the state and the environment (r =, 334), there is a significant relationship between the social relationship between the 'Social Area' and the 'Environmental Area' and the environmental status (r =, 315).When the general health and physical activity status of the individuals were evaluated, the days in which they walked more than 10 minutes in 7 days; 21% at 5 days a week and 31% at 7 days a week. When the relation between general health status and physical activity status is examined (Pearson Chi-Square value 23.350), it is seen that there is a significant difference value (p <0.05). When physical activity status and quality of life status are evaluated, it is seen that it affects 76% moderately. When the relationship between physical activity status and quality of life status is examined (Pearson chi-square value 31,624), it is seen that there is a significant difference value (p <0.05).As a result of the findings, it was found that the majority of the individuals spent 26% of the time for 8 hours per day and 10% of the time for 20% per day. When the relationship between sitting and physical mobility was examined (Pearson chi-square value 20,731), there is a significant difference value Seen (P <0.05).According to the results, we see that the quality of life of elderly individuals affects their environment, psychological conditions, social relationships, physical activity habits are not very much, and physical mobility (physical activity) can affect their ability to move around. In this context, we can conclude that quality of life affects people's physical health negatively.