Türk otomotiv sektörü tedarik zinciri ilişkilerinde yalınlığın rolünün modellenmesi ve analizi

Abstract

Bu tez çalışması ile Türk otomotiv sanayinin uluslararası arenada daha rekabetçi olabilmesi için şuan ki mevcut durumunun konumlanması amaçlanmıştır. Bu nedenle genelde otomotiv sanayinde sektör standardı olarak referans alınan ?Toyota Üretim Sistemi? anlayışına göre Türk otomotiv sanayinin durumu analiz edilerek ortaya konulmuştur. Yani bu tez çalışmasının kapsamı, ?yalın üretim tekniklerinin uygulanması? ve ?tedarikçi-müşteri ilişkileri yönetiminden? oluşmuştur. Bu boyutların firmanın performansına etkisi hem ?rekabetçi çerçevede operasyonel? açıdan hem de örgütsel hedefler bakımından ?pazar odaklı performansı? bütünleşik bir model çerçevesinde incelenmiştir. Bu doğrultuda modeli oluşturan değişkenleri değerlendirmek için ölçüm soruları oluşturulmuş ve 207 adet Türk otomotiv parça tedarikçisi firmadan anket verisi temin edilmiştir. Bu temin edilen veriler ?yapısal eşitlik modeli? yöntemiyle istatistiksel testlere tabi tutularak incelenmiştir. Bu yapılan testler Türk otomotiv sanayinde tedarikçi firmaların ?yalın üretim prensiplerini? benimsediklerini ve ana müşterileriyle olan ilişkilerini ?işbirliği? anlayışına göre yürütmekte olduklarını ortaya koymuştur. Bununla birlikte yine de bu iki boyut içinde Türk otomotiv sanayinin daha rekabetçi olabilmesi adına önemli iyileştirme fırsatlarının bulunmakta olduğu analizler neticesinde görülmüştür.

The aim of this dissertation is to present current status and opportunities for the Turkish automotive industry in order to be more competitive in international markets. To achieve this, current conditions of the Turkish automotive industry was analyzed according to the ?Toyota Production System? approach, which is generally accepted as the benchmarking reference in the global automotive industry. In particular this study considers the implementation of ?lean production techniques? and ?supplier-buyer relationships management?. The effect of these dimensions on the ?operational? and ?market? performance of the firms is investigated within a holistic model framework. In order to evaluate the variables which form the proposed model, measurement questions have been prepared and a field survey was conducted involving 207 Turkish automotive part supplier companies. The survey data was analysed statistically by using ?structural equation modelling? techniques. The results show that Turkish automotive industry supplier firms have well adopted the ?lean production principles? and they have been managing their relationships with major customers pursuant to ?collaboration? approach. However the analysis also shows that there still exist some important improvement opportunities in order for the Turkish automotive industry to be more competitive within these two dimensions.