Etik liderlik ve örgütsel vatandaşlık davranışlarının örgütsel performansa etkisi üzerine bir araştırma

Abstract

Etik liderler, ahlaki bakımdan örnek oluşturarak, çalışanların davranışlarını etkilerler. Etik liderlik, birçok araştırmacı tarafından oldukça önemli bir kavram olarak değerlendirilmesine rağmen, Türkiye'de etik liderler ile ilgili araştırma sayısı sınırlıdır.Bu araştırmada, etik liderlik davranışının sonuçları üzerine odaklanılarak; Etik Liderliğin gerek çalışanların Örgütsel Vatandaşlık Davranışlarına (ÖDV) gerekse örgütsel performansa ne derece etki ettiğini bulgulamak amaçlanmaktadır. Buna ilave olarak, Örgütsel Vatandaşlık Davranışları'nın beş boyutunun da Örgütsel Performansa olan etkileri değerlendirilmektedir. Araştırmanın örneklemini, üç ilde (İstanbul, Kocaeli ve Bolu), üretim, sağlık, gıda, hizmet, finans, ulaştırma, inşaat, ilaç ve bilişim alanları olmak üzere 9 farklı sektörde faaliyet gösteren 41 örgütte çalışan 1040 personel ve orta düzey yöneticiler oluşturmaktadır. Araştırmanın bulguları, örgütsel performans üzerinde en fazla etik liderliğin etkilediğini bunu Örgütsel vatandaşlık davranışlarından sivil erdem ile centilmenlik boyutlarının takip ettiğini göstermektedir. Etik liderliğin örgütsel vatandaşlık davranışlarının 5 boyutuna olan istatistiksel olarak anlamlı etkisinin bulunması araştırmadan elde edilen bir diğer önemli bulgu olarak karşımıza çıkmaktadır. Çalışanların sahip oldukları çocuk sayısının artması Etik liderlik davranışını ve sivil erdem davranışlarını negatif yönde etkilemektedir. Lise eğitimi almış olan bir çalışanların diğer eğitim seviyelerine nazaran daha fazla Etik liderlik davranışları, İlköğretim seviyesinde eğitim almış olan çalışanların ise daha az sivil erdem davranışları sergilediği bulgulanmıştır. Evli çalışanların etik liderlik davranışları göstermeleri, ÖVD' nin boyutlarından alturizm, centilmenlik ve ileri görev bilinci davranışları sergilemeleri bekar çalışanlara göre daha yüksek olarak bulgulanmıştır. Cinsiyet farkının etkisi incelendiğinde ise erkek çalışanların ÖVD'nin ileri görev bilinci boyutu bayanlara göre yüksek olduğu görülmüştür. Kıdemin artışı Etik liderlik davranışları gösterme konusunda negatif yönde bir sonuç doğurmaktadır. Yaşın artışıyla etik liderlik davranışları, alturizm, sivil erdem, centilmenlik, nezakete dayalı bilgilendirme ve ileri görev bilincine dayalı davranışlar göstermeye olan etkisi de artış göstermektedir.

Ethical Leaders have influence on the behaviors of employees as a model of morality. Ethical Leadership has been highly searched as a crucial concept by many people of a specific field. However, such researches for Ethical Leaders are limited in Turkey.In this survey, it has been focused on the results of Ethical Leadership behaviours. The purpose is to figure out how Ethical Leadership influences both the employees? Organizational Citizenship Behaviors and the Performance of institutions. In addition, it is evaluated the influence of Organizational Citizenship Behaviors? five dimension on Organizational Performance. Sample of the study is consist of middle class managers and 1040 staff working for 41 organizations (from 3 different cities-İstanbul, Kocaeli and Bolu- in Turkey) in nine different sectors including IT, medical, manufacturing, health care, food, service, finance, transportation, construction in three provinces. Findings of the study show that Ethical Leadership has the most impact on Organizational Performance; similarly Sportmanship and Civil Virtue as Organizational Citizenship Behaviors have also a high impact on performance. The increase of number of children employees have influence ethical leadership behavior and civil virtue behaviors in a negative way. It has been found out that employees who got high school education have higher ethical leadership behavior other education in comparison to levels, employees who got education on primary school level display less ethical leadership behavior. It has been revealed that married employees display ethical leadership behavior; alturism, gentlemanship and advanced duty awareness which are dimentions of OCB (organizational citizenship behaviors) is higher than single employees. When gender differences are analyzed, it has been seen male employees? advanced awareness of OCB is higher than females. Increase of seniority results in a negative way in respect of displaying ethical leadership behavior. With the increase of age, its affect on displaying ethical leadership behavior, alturism, civil virtue, gentlemanship, informing on basis of politness and advances awareness of duty increases.