Kadın yöneticilere yönelik tutumlar ve düşünme stilleri arasındaki ilişki

Abstract

Cinsiyet eşitliğinin ve kadının toplumdaki yerinin sıklıkla tartışıldığı günümüz Türkiye'sinde, halen eğitim sistemindeki kadın yönetici sayısının azlığı dikkati çekmektedir. İlk ve orta dereceli okullarda çalışan kadın öğretmenlerin oranı % 45'lerde iken, Milli Eğitimde çalışan kadın yönetici oranının henüz % 10'a ulaşamadığı görülmektedir (MEB, 2005). Okul yönetimindeki cinsiyet ayrımcılığı ve kadınların yönetici olmasını engelleyen faktörler konusunda pek çok araştırma yapılmıştır. Kadın yönetici sayısı azlığının nedenleri arasında kadın yöneticilere yönelik tutumların da önemli bir yeri olduğu vurgulanmıştır (Berkman, 2005; Cortis & Cassar, 2005; Özkan, 2006). Düşünme stilleri de kadın yöneticilerin sayısını etkileyen faktörlerden biri olarak araştırılabilir. Öğretmen, müdür ve müfettişlerin düşünme stillerinin ve okullardaki kadın yöneticilere ilişkin tutumlarının birlikte araştırılması hem okullarda kadın yöneticilere karşı olumsuz tutumların belirlenmesine hem de bu olumsuz tutumların nedenlerinin araştırılmasına hizmet edeceği düşünülmektedir. Bu çalışmada ilköğretimde görev yapan öğretmen, müdür ve müfettişlerin düşünme stilleri ile kadın yöneticilere yönelik tutumları arasında ilişki incelenmiştir.Veri toplama aracı olarak Düşünme Stilleri Ölçeği (Stenberg & Wagner, 1992) ve Kadın Yöneticilere Karşı Tutum Ölçeği (Berkman, 2005) kullanılmıştır. Ayrıca öğretmen, müdür ve müfettişlerin demografik özelliklerini (yaş, cinsiyet, kıdem gibi) bulmak için bir anket uygulanmıştır.Çalışmanın evrenini Türkiye'deki tüm ilköğretim kurumlarında görev yapan öğretmenler, müdür, müdür yardımcıları ve müfettişler oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklemini ise 2007 yılında Tokat ve Samsun ili merkez ilçesinde görev yapan toplam 737 öğretmen, müdür, müdür yardımcısı ve müfettiş oluşturmuştur.İlköğretimde görev yapan öğretmen, yönetici ve müfettişlerin düşünme stilleri ve kadın yöneticilere yönelik tutumları betimsel istatistikler, t-testi ve ANOVA ile incelenmiştir. Düşünme stilleri ile kadın yöneticilere yönelik tutumlar arasındaki ilişki ise Pearson korelasyon katsayısı ile hesaplanmıştır.Araştırmanın önemli sonuçlarından bazıları şöyle sıralanabilir: (1) Öğretmen, müdür ve müfettişlerden yasama, yargı, hiyerarşik, dışsal ve liberal düşünme stillerini tercih edenlerin kadın yöneticilerin profesyonel çalışma davranışlarına ilişkin tutumları olumsuz iken global, lokal, içsel ve muhafazakar düşünme stillerini tercih edenlerin kadın yöneticilerin profesyonel çalışma davranışlarına ilişkin tutumları olumludur, (2) Öğretmen, müdür ve müfettişlerden yasama, yürütme, hiyerarşik ve dışsal düşünme stillerini tercih edenlerin kadın yöneticilerin insanlar arası ilişkilerine yönelik tutumları olumlu iken lokal, içsel ve muhafazakar düşünme stilini tercih edenlerin kadın yöneticilerin insanlar arası ilişkilerine yönelik tutumları olumsuzdur, (3) Öğretmen, müdür ve müfettişlerden yasama, yürütme, hiyerarşik ve dışsal düşünme stillerini tercih edenlerin kadın yöneticilerin çalışma ahlakına yönelik tutumları olumlu iken anarşik ve muhafazakar düşünme stilini tercih edenlerin kadın yöneticilerin çalışma ahlakına yönelik tutumları olumsuzdur.

Scarcity of the number of female managers in the education system has been a remarkable issue in Turkey, where the position of women and gender equality in society is frequently argued today. While the rate of women educationalists working in primary and secondary schools has reached 45 %, the number of female managers working at National Education has remained under 10 % (MEB, 2005). Related to sex stereotyping imposed upon women by school administration and the factors which prevent women from being managers, much research has been carried out recently. It is strongly stressed that attitudes towards female managers are of great significance, which is one of the reasons for the scarcity of female managers (Berkman, 2005; Cortis & Cassar, 2005; Özkan, 2006). Thinking styles, considering that they are one of the factors that affect the number of female managers, can also be studied (searched). Analysing thinking styles of teachers, head masters and supervisors along with attitudes toward female managers altogether will help both identify negative attitudes towards them at school and search for the reasons for those negative attitudes. What has been studied in this research is the relationship between thinking styles of teachers, head masters and supervisors working in primary schools and their attitudes towards female managers.Thinking Styles Inventory (Stenberg & Wagner, 1992) and Attitudes Toward Women As Managers Scale (Berkman, 2005) are the means by which all the data were gathered. In order to find out the demographic characteristics ?age, gender, seniority, etc- of teachers, head masters and supervisors, a survey (questionnaire) has also been carried out.The phase of the study consists of teachers, head masters, vice principals and supervisors working in all the primary schools in Turkey. The sample of the research consists of overall 737 teachers, head masters, vice principals and supervisors who (have) worked in the central organization in the provinces of Tokat and Samsun in 2007.Thinking styles of teachers, head masters and supervisors working in primary schools and their attitudes towards female managers have been carefully examined with descriptive statistics, t-test and ANOVA. On the other hand, the relationship between thinking styles and attitudes towards female managers has been calculated with Pearson?s ?correlation coefficient?.Some of the significant results of the research are as follows: (1) The teachers, head masters and supervisors, who prefer legislative, executive, hierarchic, external and liberal thinking styles, have negative attitudes toward women as managers, whereas those, who prefer global, local, internal and conservative thinking styles, tend to be positive toward professional working behaviour of women as managers. (2) The teachers, head masters and supervisors, who prefer legislative, executive, hierarchic and external thinking styles, have a positive attitude toward inter-human relationships of female managers, whereas those, who prefer local, internal and conservative thinking styles, tend to be negative toward inter-human relationships of female managers. (3) The teachers, head masters and supervisors, who prefer legislative, executive, hierarchic and external thinking styles, have positive attitudes toward professional ethics of women as managers, whereas those, who prefer anarchic and conservative thinking styles, tend to be negative toward professional ethics of women as managers.