Sosyal bilgiler dersinde karikatür kullanımının eleştirel düşünmeye etkisi

Abstract

Eleştirel düşünme becerisi deneyimle gelişir. Bu çalışmada, sosyal bilgiler dersinde karikatür kullanma etkinliğinin öğrencilerin eleştirel düşünme becerisinin gelişimine etkisi incelenmiştir. Ön test - son test kontrol gruplu desen kullanılan araştırmanın deney ve kontrol grubu 2008 -2009 eğitim-öğretim yılında Samsun ili Kavak ilçesi Atatürk Yatılı İlköğretim Bölge Okulu 7/B ve 7/C sınıflarında öğrenim gören 36 öğrenci oluşturmuştur. Veri toplama aracı olarak çoktan seçmeli test, karikatür çalışma kâğıdı testleri, öğretmen görüşme formu, dereceli puanlama anahtarlarından yararlanılmıştır.Sosyal bilgiler dersi 7. sınıf 2. ünite ?Ülkemizde Nüfus? konuları kontrol grubu olan 7/C sınıfında dersin yıllık planında belirtilen yöntem ve etkinliklerle işlenmiştir. Deney grubu öğrencilerine bu yöntem ve etkinliklerin yanı sıra karikatür etkinliğine dayanan dersler yürütülmüştür. Veriler, SPSS paket programı aracılığıyla analiz edilmiştir.Sonuçlar; sosyal bilgiler dersinde eleştirel düşünmede karikatür kullanımının öğrencilerin eleştirel düşünme becerilerini artırdığını göstermiştir. Deney grubu öğrencilerinin eleştirel düşünme sorularına daha başarılı yanıtlar verdiği saptanmıştır. Öğrencilerin eleştirel düşünme unsurlarındaki başarı düzeyleri ile sosyal bilgiler notu ve genel not ortalamaları arasındaki pozitif ve anlamlı ilişkiler gözlemlenmiştir. Araştırmada elde edilen en ilginç sonuç, eleştirel düşünme gelişiminin içerikle ilişkili ve sınırlı olduğu; bir alanda elde edilen becerinin otomatik olarak başka alanlara yansımadığı bulgusudur. Öğrencilerin eleştirel düşünme becerilerinde cinsiyete göre farklılığın olmadığı görülmüştür. Araştırmaya katılan öğretmenler genel olarak sosyal bilgiler dersi, özel olarak da eleştirel düşünme becerisi için karikatür kullanımının yarar ve etkisi konusunda olumlu görüş bildirmişlerdir.Anahtar Sözcükler: Sosyal Bilgiler Eğitimi, Eleştirel Düşünme, Eleştirel Düşünme Becerisi, Karikatür.

Critical thinking can be developed through experience. Based on this educational fact, this study examined whether using caricature in the social study lessons can develop students? critical thinking skills. The participants of the study, in which pre test ?post test controlled group were used, consist of 36 students who attend to 7/B and 7/C classes during the 2008-2009 academic year at Atatürk Yatılı İlköğretim Bölge Okulu in Kavak, Samsun. For date collection, multiple choice tests, teacher contact form, caricature worksheet, scoring rubric were used.?The Population in Our Country? in the seventh grade social studies textbook was studied according to the annual course syllabus for the controlled group. In order to develop critical skills of students, caricature activities were practiced in the controlled group. Data were analyzed using SPSS programme.Results indicated that using caricature activities in the social studies can develop students? critical thinking skills. Students in the experiment group were found more successful in the critical thinking skills. We also found statistically meaningful relations between critical thinking skills of students and their social studies grade level and GPA. The most striking result obtained in this study is that the development of critical thinking skill is context dependent and limited, that is, the accusation of critical thinking skill in one area of study does not automatically transferable to another area. There was no statistically difference between the critical thinking skills of male and female students. The teachers who participated in the study declared very positive view about using caricature activities in the social studies in general and for the development of critical thinking skills in particular.Key Words: Social Studies Education, Critical Thinking, Critical Thinking Skills, Caricature.