Tokat Kazova`da şeftalilerde görülen dal kurumalarına neden olan etmenlerin tanısı üzerine araştırmalar

Abstract

h. ÖZET Şeftali üretimi Tokat ili ve özellikle de Kasova yöresi için önemli bir tarımsal gelir kaynağıdır. Son yıllarda şeftali bahçelerinde geriye doğru ölüm seklinde dal ve agac kurumaları başlamıştır. 1992-1993 yıllarında yapılan bu çalışma sonucunda şeftaliler dek i dal ve ağaç kurumalarına neden olan etmenler belirlenmiş bulunmaktadır. Söz konusu etmenler nedeni ile yörede yıllık olarak XS.SO oranında ağaçlar kurumakta ve üreticilere zarar vermektedir. Bu etmenler sırası ile? 1. şeftali bahçelerinin tesisi esnasında hatalı bir tarımsal uygulama sekli olan derin dikim yaygın alarak belirlenmiş tir. Derin dikim nedeniyle gene -Fidanlar ve verime yatmış 5-6 yaslı ağaçların zamansız kurumaları saptanmıştır. 2. Şeftali bahçelerinde kloroz, demir noksanlığından kaynaklanan önemli bir fizyolojik hastalık ve kuruma nedeni alarak saptanmıştır. Kloroza en cak toprak profili yüzeysel olan ve bazal kayanın yüzeye yakın olduğu yamaç arazilerde kurulan bahçelerde rastlanılmıştır. Yörede şeftali bahçelerinde ağaç altında ara ziraat ürünü olarak yanca ekimi yapılması dolayısıyla bahçelerin sık sulanması sonucu klorozun daha fazla olduğu belirlenmiştir. 3. Yapılan çalışma sonucunda şeftali dal ve ağaç kurumalarına neden olan patojenik etmenler olarak yörede, Taphrina deformans (Berk.) Tul. 'm neden olduğu şeftali yaprak kıvırcıklığı hastalığı» Monilinia laxa (Aderh. et Ruhl.)*nın neden olduğu mumya hastalığı» Cory netim66 beijerinckii Qud.'nin neden olduğu yaprak delen hastalı ğı, Stereum ourpureuın (Pers. sx Fr). Fr.'nın neaen aldugu gümüş hastalığı ve Cvtospora sp.nın neden olduğu Cvtospora dal kanseri hastalıkları belirlenmiştir. 4. Ayrıca seFtali dal ve agac kurumalarının nedenlerinden alarak da bahçelerde Armillaria mel lea (Vahi.) Quel ve Fusarium spp. toprak patojeni -Fungus türleri saptanmıştır. Bu çalışma sonucu elde edilen bulgular doğrultusunda yöre de üreticilerin yeni tesislerini kurarken eski şeftali bahçelerinden kalan yaslı ağaçları temizlemeleri, toprak yorgunluğuna neden olan allelopatik Faktörleri uygun bir münavebe ile bertaraf etmeleri gerekir. Ayrıca sıg profilli topraklarda şeftali bahçesi tesisi yerine tek yıllık ürünlerin tercih edilmesi isabetli olacaktır. Bu gibi yerlerde mutlaka şeftali bahçesi tesisi düşünülüyorsa 1 metre genişliğinde ve derinliğinde çukurlar açılarak, bol çiftlik gübreli toprakla doldurulmalıdır. 5. üreticilerin Fidanlarını kesinlikle derin dikimden sakınarak dikmeleri ve ara ziraatı olarak şeftali bahçelerinde her türlü ağağ altı ürün veriştirilmemesi tavsiye edilir. 6. Ağaçların taç kısmındaki dal ve ağaç kuruma etmenlerine karsı zirai mücadele örgütünün teknik talimatlarına göre kültürel önlemlerle birlikte kimyasal mücadele uygulamalarına özen gösterilmesi yerinde alacaktır. 7. şeftali bahçelerinde toprak isleme esnasında ağaçların kökbogazı ve köklerinde yara açılmamasına dikkat67 edilmelidir. Böylece toprak patojenlerinden kaynaklanan kurumalar bir dereceye kadar engellenmiş alacaktır.

68 7. SUMMARY Investigations and Identification o-F the Causal Agents o-F Peach Decline in Tokat Kazova Area The peach production is an important agricultural business and source o-F income -For the growers o-F Tokat province, particularly Kazova region» The peach trees has suFFered with a dieback diseases in orchards in recent years. As a result o-F this investigation which was.conducted in 1992-1993 the causal agents oF those dieback diseases on branches and trees were determined. Because oF these agents and diseases in this area average 8.30 % aF trees has been dying annually and causing tremendous amount oF loss oF income the growers. Peach dieback agents are described as Follows? 1. During the establishment oF peach orchards the growers usually planting their nurslings deeply as a result oF a Faulty agricultural practice. So it was observed that young trees and 5~6 years old productive trees usually dries and dies suddenly. 2. As a result oF iron deFiciency chlorosis was found another reason For Feach decline in the peach orchards. Chlorosis was Found widespread especially in the orchards establisned in thin soil proFile. AlFaalfa cultivation as a soil coverage under peach trees stimulates chlorosis by Frequent irrigation. 3. As another result oF this study, some pathogenic agents were identiFied as a causal agents oF peach decline in69 Tokat region. These are; peach leaf curl disease caused by Taphrina de-far mans (Berk. Tul.), brown rot and mummy disease caused by lionilinia laxa (Aderh. et Ruhl.), shoot hole disease caused by Corvnemn bei jerinckii Qud., silver- leaf disease casused by Stereum ouraureum CF'ers» ex Fr.) and Cytosoora canker caused by Cvtospora sp. 4. As a causal agents of peach decline some soil borne -fungal pathogens were also identified; Namely Armillaria mel lea (Vahl.) Duel and Fusarium spp. Another result of this study reveals that peach growers in Tokat arsa needs some knowledge 'during the establishment of their orchards. If they re-establish their orchards instead of an old one than the land has to Pe cultivated in a couple of years with an annual crop, in order to get rid of alleiopathic factors in the soil. In those lands with a thin soil profile annual crops have to be cultivated instead of peach trees. 5. The growers should avoid planting their peach nurslings deeply and avoid cultivation of any crop as a soil coverage under trees. a» In order to control those peach diseases caused by- pathogenic species of fungi.» technical orders prepared by the specialents from Ministry of Agriculture; should be fallowed. Those orders contained preventive measures as well as chemical usages. 7. Another point is the peach growers should avoid is to harm and injure the crown of peach trees during the soil70 cultivations. So peach decline may be reduced by implementing these measures.