Pelin (Artemisia vulgaris L.)`in bazı biyolojik özellikleri ile savaşım olanakları üzerine araştırmalar

Abstract

Bu çalışma Pelinin (Artemisia vulgaris L.) biyolojisi ve savaşım olanaklarının araştırılması amacıyla 1996-1999 yılları arasında yapılmıştır. Tarla denemeleri pelinin yoğun olarak bulunduğu Tokat Meyvecilik Üretme İstasyonu ve Gaziosmanpaşa Üniversitesi Araştırma Çiftliğinde, laboratuar çalışmaları ise G.O.P. Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bitki Koruma Bölümünde yürütülmüş ve aşağıdaki sonuçlar alınmıştır. 1. Yaprak, gövde, rizom, çiçek ve polen gibi organların genel özellikleri belirlenmiştir. 2. Yetişme ortamına bağlı olarak değişmekle beraber her bir pelin sapında ortalama 1750 adet çiçek tablası, her çiçek tablasında ise ortalama 27 çiçek oluşmaktadır. Dolayısıyla ortalama olarak bir bitki sapında 50.000 çiçek meydana gelmektedir. Fakat, bitki sapı başına ortalama sayısı 82 adet olarak belirlenmiştir. Çimlenme yeteneğindeki tohumların 1000 dane ağırlığı ortalama 0,17 gr olarak bulunmuştur. 3. TTC testi ile tohumların ortalama olarak % 97 oranında çimlenme yeteneğinde olduğu belirlenmiştir. 4. Tohumlarda kabuk dormansisinin olduğu belirlenmiş, dormansinin kırılmasında Sülfürik asit, Giberellik asit ve çizme etkili olmuştur. Işık çimlenme oranını arttırmıştır. 5. Pelinin gövde parçaları sürme yeteneğinde bulunmuştur. 6. Rizom kalınlığı ve uzunluğu arttıkça sürme oranı da artmıştır. 4-5 mm kalınlıktaki rizomlar % 97, 2 mm kalınlıktakiler ise % 80 oranında sürmüştür. 0.5 cm boydaki rizomlar ortalama % 50 oranında sürerken bu oran 6 cm boydaki rizomlar için % 99'a kadar çıkmaktadır. Özellikle eylül, ekim, kasım ve mart, nisan, mayıs aylarında rizomların sürme oranları daha yüksek çıkmıştır. 7. Toprak derinliği artıkça sürme oranı buna bağlı olarak düşmüştür. 8. Toprak tipine bağlı olarak farklılıklar görülmesine rağmen genel olarak tarla kapasitesinin %50-75'i oranında su bulunması pelin için en uygun şartları sağlamaktadır. Ayrıca tınlı-kumlu toprakları tercih etmektedir. 9. Pelinlerin kontrol altına alınması amacıyla yapılan çalışmada, malçlamanın süresi uzadıkça m2'deki bitki sayısı da buna bağlı olarak düşüş göstermektedir. Siyah ve beyaz polietylenle malçlama ile 3 yılın sonunda pelinler tamamen kontrol altına alınmıştır. Pelin artıkları kullanılarak yapılan malçlamada etkinlik %71 olurken, saman ve tütün malçında önemli herhangi bir etki saptanamamıştır. 10. Yonca ekimi ile pelinin gelişimi baskı altında tutulabilmektedir. Ayrıca, % 50'lik yonca yaprak ekstraktı pelin tohumlarının çimlenmesini % 83'e varan oranda önlemiştir. 1 1. Tarla denemeleriyle, uzun süreli ve sık olarak yapılan toprak işleme ile pelinlerin tamamen kontrol altına alınabildiği saptanmıştır. 12. Glyphosate Isopropyl amine tuzu (Raund up) ve Glufosinate Amonium (Basta) kullanılarak pelinler % 100 varan oranlarda kontrol altına alınabilmiştir. Fakat, tekrar alttan sürmüştür. Makineli olarak toprak işleme ve herbisit kombinasyonlarında da benzer bir etki görülmüştür. Bu nedenle işlemelerin daha uzun süreli olarak devam ettirilmesi gerekmektedir. 13. Biyolojik savaşımda kullanılabilecek önemli bir etmen saptanamamıştır.Anahtar Kelimeler: Yabancı ot, Artemisia vulgaris, kontrol, biyoloji

This study was carried out to investigate biology and control methods of mugwort {Artemisia vulgaris L.) an serious weed in Blacksea region of Turkey, in 1996-1999 period. Field experiments was done in Tokat Fruit Research Station and Gaziosmanpaşa University Experimental Station. Both areas are rich in A. vulgaris. Our findings are: 1. The general aspects of leaves, stem, rhizome, flower and pollen of A. vulgaris were studied. 2. Depending on growing condition, A. vulgaris stem carries about 1750 flower heads and each flower head carries about 27 flowers. On the average, 50.000 flowers were formed on a stem. Each plant has 28-204 (on average 82) seeds. One-thousand seed weigh is 0.17 gr. 3. Based on TTC test, % 97 of seeds have germination capacity. 4. The seeds of A. vulgaris have seed coat dormancy. Sulphuric acid, giberellic acid can be useful to overcome dormancy. Light promoted germination.5. The stem parts of A. vulgaris has the capability of regeneration. 6. The regeneration capability increased as rhizome thickness and length increases. Regeneration percentages were 97 % and 80 for 4-5 mm and 2mm thick rhizomes, respectively. Regeneration capability increased from 50 % to 99 % when rhizome length increased from 0,5 cm to 6 cm. Regeneration capability was high in Sept.-Nov. and March- May periods. 7. Regeneration capacity decreased by the soil depth. 8. Depending on the soil type, 50-75 % field capacity was optimum for A. vulgaris growth. Sandy-loam texture was suitable for A. vulgaris. 9. In mulch experiment to control A. vulgaris, if the time of mulch gets longer, the plant number per area goes down parallely. A. vulgaris growth was totally prevented by black and white polyethylene mulches applied for three years. The affect in mulch using A. vulgaris residues was 71 %. There was no effect by the use of cereal or tobacco stalks. 10. Alfalfa suppressed the growing of A.vulgaris possibly as a courtesy of cuttings applied alfalfa production. Additionally alfalfa leave extract lowered the germination of A. vulgaris seed as much as 83 %. 1 l.The field experiments showed that A. vulgaris can be totally controlled by long term and frequent cultivation. 12. A. vulgaris can be completely controlled by Glyphosate Isopropyl amine (Raund up) or Glufosinate amonium (Basta) application. However, we observed underground regeneration of mugwort after both application. Combination of cultivation and herbicide application showed similar effects. Combination of both processes should be used in longer periods. 13. We could not determine any biological control means that can be used against A. vulgaris.Key Words: Artemisia vulgaris, Weed, Control, Biolgy.