17. yüzyıl divanlarında ismi geçen şair ve eserlerin beyitlere yansıması

Abstract

Bu çalışma, 17. yüzyılda yazılmış olan divanlarda geçen şair ve eser kadrosunu tespit etmek amacıyla yapılmıştır. Bu tespitin neticesinde bu yüzyılda hangi şairlerin, hangi nazım şekillerinde kaç kere geçtiğini ve hangi münasebetle beyitlerde anıldığını milliyetlerine göre tasnif etmek ve istatistikî veriler çıkarmaktır. Eser isimleri de aynı metotla tespit edilerek içeriklerine göre sınıflandırılmıştır. Çalışma yedi bölümde gerçekleştirilmiştir:Giriş bölümünde 17. Yüzyıl Türk Edebiyatının genel görünümü siyasî, sosyal, kültürel ve edebî açıdan ayrıntılı bir biçimde değerlendirilmiştir. Daha sonra kaside ve gazel nazım şekillerinin tarihî gelişimi anlatılarak, 17.yüzyılda ortaya çıkan şiir akımları hakkında etraflı değerlendirmeler yapılmıştır.Birinci bölümde, 17.yüzyıl divanlarında geçen Arap şairleri ortaya kondu. Bunun için beyitlerin izahından önce bu şairlerin hayatları hakkında bilgiler verildi ve bu şairlerin isminin yer aldığı beyitlerin hangi divanlarda, kaç kez ve hangi münasebet yönüyle yer aldıkları belirlendi. Sonrasında beyitlerin açıklamaları verilerek uygun yerlerde tablo ve grafiklerle sonuçlar aktarıldı. İkinci bölümde İran şairleri, üçüncü bölümde Selçuklu Dönemi şairleri, dördüncü bölümde Osmanlı şairleri, beşinci bölümde Çağatay şairleri, altıncı bölümde kimliği tespit edilemeyen şairler, yedinci bölümde de bu divanlarda geçen eserler aynı yöntemler takip edilerek ele alındı. Her bölümün sonunda, genel bir değerlendirme olması açısından bu şairlerin isminin geçtiği nazım şekilleri ve hangi münasebetlerle anıldıklarına dair tablo ve grafikler ayrıca verildi. Değerlendirme ve Sonuç kısmında, çalışma neticesinde elde edilen sonuçların toplu bir değerlendirmesi yapıldı. Divanlarda geçen kişi ve eser adları iki ayrı indeks halinde sıralandı. Ekler kısmında, bu yüzyılda ismi geçen şair ve eserleri istatistikî veriler kapsamında görebilmek için tablo ve grafikler verildi. Anahtar Kelimeler: 17. Yüzyıl, Şairler, Eserler.

Aim of this study, to determines the divans and Works which were written in seventeeth century. Moreover, this study is made to identify, which poets were celebrated, how many times have they celebrated and they were referred to, which purpose. According to this results, they were classify by their nationalities and the statistical datas were determined. Additionally, name of works were identified by same methods and they were classified by their contents. This study were approached with seven part.In introduction, Seventeeth Century Turkish Literature overview were evaluated politically, socially and culturally. Later on, historical development of versification of ghazals and qasides were explained and poetry trend which emerged in Seventeeth Century were commented fully.In the first part of study, Arabian poets that were celebrated in Seventeeth Century divans were detected. Before describing couplets information on life of poets were given. Subsequently; the couplets were explained and the results were shown by tables and histograms. In the second part Persian, third part Seljuk Empire, fourth part Ottoman Empire, fifth part Chatai, sixth part the identify of the poets can not be determinend and seventh part, the works which were celebrated in divans were handled by same methods.At the end of each chapter, for an overview, versification that passing of this poets and mentioned relations were shown particularly with tables and histograms.In the part of discussion and conclusion, a general assesment were made using the result of this study. The names of persons and works were seperated two part and they were ordered as two different index. In the part of supporting information the table and graphs were given showing works and divans which were in this study.Key Words: Seventeeth Century, Poets and Works.