Kurdish İslamism: engaging with Kurdish Nationalist and İslamist discourse and movements in Turkey

Abstract

Türkiye'de Siyasal İslam, Müslüman nüfusun yoğunlukta olduğu diğer ülkelerdeki İslamcı hareketlerden farklı olan, istisnai bir olgudur. Türk İslamı bu istisnai karakterini 19. yüzyılda Osmanlı Devleti'nde başlayan ve Cumhuriyet dönemi boyunca devam eden reform sürecinde elde etmiştir. Nakşibendi tarikatının kendine has rolü bu istisnai karakterin kazanılmasında hem siyaset hem de toplum düzeyinde ciddi derecede etkili olmuştur. Türk İslamı veya İslamcılığı kavramsal olarak, İslam dünyasındaki diğer İslamcı akımlara kıyasla, Türk İslamcı hareketin radikal görüşler taşımayan ve farklı siyasi mekanizmaları kullanan bu istisnai karakterine gönderme yapar. Ayrıca, çoğunlukla Müslüman olmaları nedeniyle, Türkiye'de yaşayan Kürtler için de İslam önemli birleştirici bir sosyal gerçekliktir. Türk İslamı'nda olduğu gibi, Nakşibendi hareketi Kürt bölgesi için de önem arz eder. Bu gerçekliklere dayanarak, bu çalışma, Türkiye'de Kürt milliyetçi hareketiyle ve Nakşibendi tarikatının Kürt isyanları üzerindeki etkisiyle başlayan bir Kürt İslamcı hareketinin varlığını tartışacaktır. Kürt İslamcılığı Türk İslamcılığı ile aynı tarihsel arka planı paylaşmasına rağmen bazı temel noktalarda ayrışır. Kürt İslamcı hareketi cumhuriyet tarihi boyunca bir olgu haline gelmiş ve 1980'lerden sonar ortaya çıkan Kürt gruplar arasında da etkili olmuştur.Anahtar Kelimeler: Milliyetçilik, İslamcılık, Kürt İslamcılığı, Kürt milliyetçiliği, Nakşibendi Tarikatı,Said Nursi ve Med-Zehra Grubu, Hizbullah

Political Islam in Turkey is an exceptional phenomenon that has been different from other Islamist movements in other countries with Muslim majority. Turkish Islamism has gained this exceptional character throughout the reformation period of Ottoman Empire in the 19th century and of Turkish Republic between 1920s and 1950s. The idiosyncratic role of Nakşibendi order has seriously been effective on this exceptional character of Turkish Islamism both in politics and in societal issues. The term, Turkish Islam refers to the exceptional character of Political Islam in Turkey, which does not have any radical views and uses political institutions as different from the other Islamist movements around the world. Beside, because of being Muslim with majority, Islam has become a significant and unifying social fact for the Kurds living in Turkey. Likewise in the case of Turkish Islamism, the Nakşibendis have become more of an issue in Kurdish regions. Based on these facts, this study will argue that there has been a Kurdish Islamist movement in Turkey initiated with Kurdish nationalist movements and with the effect of Nakşibendi sheikhs on the Kurdish revolts. Even though Kurdish Islamist movement shares the same Islamic background with Turkish Islamist movements, it disintegrates with Turkish Islamism at some points. Kurdish Islamism has been a phenomenon through the history of Turkish Republic and has also become voice of the Kurdish groups emerged after 1980s.Keywords: Nationalism, Islamism, Kurdish Islamism, Kurdish Nationalism, Nakşibendi Order,Said Nursi and Med-Zehra Group, Hezbollah