Endokrin sistem üzerinde bozucu etki gösteren bazı moleküllerin önderiştirilmesi için katı faz adsorbanlarının hazırlanması

Abstract

Endokrin sistem bozucu kimyasallar (EBK) endokrin sistemin düzenli çalışmasını engelleyerek canlılarda uzun süreli ve ciddi sağlık sorunlarına neden olmaktadırlar. EBK'lerden biri olan Bisfenol A (BPA) diyabet, obezite, kısırlık ve kardiyovasküler rahatsızlıklar gibi bazı hastalıklara ve bazı kanser türlerinin oluşmasına neden olmaktadır. Gıda ve içecek ambalajları, biberonlar, su şişeleri, plastik gıda saklama kapları, konserve ve diğer metal ürünlerin iç yüzey kaplaması BPA içermektedir ve içeriğindeki ürüne BPA salınımı gerçekleşmektedir. Tez çalışması kapsamında BPA'nın önderiştirilmesi için MIP temelli katı faz adsorbanı geliştirilmiştir Miniemülsiyon polimerizasyon yöntemiyle elde edilen polimerde BPA kalıp molekül, metakrilik asit monomer, TRIM çapraz bağlayıcı ve AIBN polimerizasyon başlatıcısı olarak kullanılmıştır. Sentezlenen MIP'in katı faz ekstraksiyon koşullarının belirlenmesi için adsorpsiyon ve desorpsiyon çalışmaları yapılmıştır. MIP nanopartiküllerin adsorpsiyon davranışı Langmuir, Freundlich, Sips ve Scatchard izoterm modelleriyle incelenmiş ve MIP'in BPA adsorpsiyonunun Langmuir modeline uyduğu görülmüştür. Langmuir izoterm modeline göre MIP nanopartiküllerin maksimum adsorpsiyon kapasitesi 86,207 mg g-1 olarak hesaplanmıştır. 17 β-Estradiol, estron, fenol ve naftol gibi BPA'ya yapısal benzerliği bulunan moleküller ile gerçekleştirilen seçicilik deneyleri sonucunda, sentezlenen MIP adsorbanın BPA'ya karşı yüksek seçiciliğe sahip olduğu görülmüştür. MIP adsorban su numunesinde BPA önderiştirilmesinde test edilmiş ve %81 ile %101 aralığında geri kazanım değerleri elde edilmiştir. Elde edilen sonuçlar, sentezlenen MIP'in, BPA tayin çalışmalarında matriks etkisini ortadan kaldırmak ve düşük derişimlerde tayinini gerçekleştirebilmek için uygun bir katı faz adsorbanı olduğunu göstermiştir.

Endocrine disrupting chemicals (EBK) cause long-term and serious health problems in living things by prevent the regular work of the endocrine system. Bisphenol A (BPA), one of the EBKs, causes some diseases such as diabetes, obesity, infertility and cardiovascular diseases and causes some types of cancer. BPA is existed inner surface of the food and beverage packaging, baby bottles, water bottles, plastic food storage containers, metal canned and other metal products and BPA is released into the product which is in the these materials. In this thesis, MIP based solid phase adsorbent has been developed for the preconcentration of BPA. BPA, methacrylic acid, TRIM, AIBN are used as mold molecule, monomer, crosslinker and polymerization initiator, respectively in the polymer that was obtained by miniemulsion polymerization method. Adsorption and desorption studies were investigated to determine the solid phase extraction conditions of MIP synthesized. The adsorption behavior of MIP nanoparticles was investigated with Langmuir, Freundlich, Sips and Scatchard isotherm models and it was observed that MIP's BPA adsorption was abided by the Langmuir model. According to Langmuir isotherm model, maximum adsorption capacity of MIP nanoparticles was calculated as 86,207 mg g-1. It was seen that the synthesized MIP adsorbent has a high selectivity to the BPA, according to the results of the selectivity experiments performed by molecules with structural similarity to BPA such as β-Estradiol, estrone, phenol and naphthol. MIP adsorbent was tested in the preconcentration of the BPA in the water sample and recovery values in the range of 81% to 101% were obtained. The results showed that the synthesized MIP was a suitable solid-phase adsorbent in order to eliminate the matrix effect and determine in low concentrations in the BPA determination studies.